سکته مغزی (CVA) چیست؟
سکته مغزی یک عارضه ناگوار است که اغلب عوارض بسیار زیادی برای بیمار از خود به‌جای می‌گذارد و کیفیت زندگی فرد کاملاً تحت تاثیر این بیماری قرار می‌گیرد. این عارضه معمولاً بدون علائم مشهودی اتفاق می‌افتد، از همین‌رو به آن “قاتل خاموش” هم می‌گویند.
سکته مغزی نوعی بیماری عروق مغزی است که عروق خونرسانی به مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این توقف می‌تواند توسط بسته شدن رگ یا پارگی رگ اتفاق بیفتد. در نتیجه، اکسیژن به سلول‌های مغزی نمی‌رسد و منجر به مرگ آنها می‌شود.
مطب گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر” در تهران با بهره مندی از متخصصان گفتاردرمانی می‌تواند در ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتار و بلع ناشی از سکته مغزی (CVA) به شما کمک کند.تا انتهای مقاله با ما باشید.
انواع مختلف سکته مغزی کدامند؟
سکته مغزی، یک عارضه جدی است که معمولاً به دلیل اختلال در جریان خون به مغز اتفاق می‌افتد. این عارضه می‌تواند به دو دسته اصلی تقسیم شود:
سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic Stroke):
- در این نوع سکته، یک بخش از مغز به دلیل انسداد عروق خونی دچار کمبود اکسیژن می‌شود.
- انسداد می‌تواند ناشی از تشکیل لخته خونی (ترومبوتیک) یا انتقال لخته از جای دیگر (آمبولیک) باشد.
سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic Stroke):
- در این نوع سکته، خونریزی در مغز رخ می‌دهد.
- علل ممکن شامل پارگی عروق مغزی یا آنوریسم (ترک خونریزی‌زا در دیوار عروق) می‌باشد.
چه عوامل خطری می تواند ابتلای به سکته مغزی را افزایش دهد؟
عوامل خطری که می‌توانند احتمال بروز سکته مغزی را افزایش دهند، شامل:
- فشار خون بالا
- دیابت
- چاقی
- سابقه سکته مغزی یا حمله قلبی در گذشته
- سابقه خانوادگی سکته مغزی
- استعمال تنباکو
- مصرف الکل بالا
- فعالیت بدنی ناکافی
- تغذیه نامناسب
- استرس زیاد
- برخی بیماری‌های قلبی-عروقی و برخی بیماری‌های خونی.
به طور کلی، سکته مغزی یک فوریت پزشکی است و در صورت مشاهده علائم آن، باید به سرعت فرد را به بیمارستان منتقل کنید.
سکته مغزی (CVA) چه علائمی دارد؟
سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به مغز کاهش یابد یا به طور کامل مسدود شود و بافت مغز از دریافت اکسیژن و مواد مغذی جلوگیری کند. تشخیص سریع علائم و مراجعه به پزشک ضروری است. علائم سکته مغزی می تواند بر اساس قسمت آسیب دیده مغز و میزان آسیب متفاوت باشد.
علائم اصلی سکته مغزی عبارتند از:
فلج یا بی حسی:
- ضعف یا ناتوانی ناگهانی در حرکت دادن قسمت هایی از صورت، بازو یا پا، به ویژه در یک طرف بدن.
مشکلات گفتاری:
- مشکل در صحبت کردن، گفتار نامفهوم یا مشکل در درک دیگران.
مشکلات بینایی:
- تاری دید، دوبینی، یا از دست دادن ناگهانی بینایی در یک یا هر دو چشم.
سردرد شدید:
- سردرد ناگهانی و شدید که اغلب با استفراغ همراه است.
مشکل در بلع:
- مشکل در بلع یا احساس گیر کردن غذا.
اختلال در هماهنگی و راه رفتن:
- راه رفتن ناپایدار، سرگیجه یا از دست دادن تعادل.
این فهرست تمام علائم احتمالی را در بر نمی‌گیرد و علائم می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. برای تشخیص و درمان مناسب، مشورت با پزشک متخصص مغز و اعصاب ضروری است.
سکته مغزی (CVA) چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص سکته مغزی، انجام آزمایشات و معاینات متنوعی لازم است. برخی از روش‌های تشخیصی عبارت‌اند از:
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی:
- پرسش‌های مربوط به علائم، عوامل خطر، و تاریخچه بیماری.
- بررسی علائم فیزیکی مانند فلج، ضعف، تاری دید، و مشکلات گفتاری.
آزمایشات تصویربرداری:
- توموگرافی کامپیوتری (CT Scan): برای تشخیص نوع سکته (ایسکمیک یا هموراژیک) و مشخص کردن محل آسیب.
- رزونانس مغناطیسی (MRI): برای تصویربرداری دقیق‌تر از مغز و تشخیص انواع سکته‌ها.
آزمایشات خونی:
- بررسی سطح قند خون، کلسترول، و فاکتورهای خونی مرتبط با لخته‌سازی.
آزمایش‌های قلبی:
- الکتروکاردیوگرام (EKG) و اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی عملکرد قلب.
تشخیص سریع و درمان مناسب می‌تواند از عواقب جبران‌ناپذیر سکته مغزی جلوگیری کند. در صورت مشاهده علائم سکته، به سرعت با تیم پزشکی و اورژانس تماس بگیرید.
“مطب گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر” در تهران با بهره مندی از متخصصان گفتاردرمانی می‌تواند در ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتار و بلع ناشی از سکته مغزی (CVA) به شما کمک کند. این مطب همچنین به درمان اختلالات ارتباطی و گفتاری بیماری های مغزی، می‌پردازد. از این رو، افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، می‌توانند با مراجعه به این مطب، از خدمات حرفه‌ای و تخصصی درمانی استفاده کنند.
آیا سکته مغزی (CVA) در سنین جوانی هم رخ می‌دهد؟
بله، سکته مغزی در سنین جوانی نیز رخ می‌دهد. این موضوع ممکن است برای برخی غیرمعمول به نظر برسد، اما تا ۱۵ درصد از سکته‌های مغزی مرتبط با افراد زیر ۴۵ سال است. همچنین، مردان و زنان به طور مساوی به آن مبتلا می‌شوند.
عواملی که می‌توانند در بروز سکته مغزی در جوانان نقش داشته باشند، شامل:
فشار خون بالا:
- حدود ۲۰ درصد از افراد بین ۲۰ تا ۳۹ سال دارای فشار خون بالا هستند که عامل خطر شماره یک برای سکته مغزی محسوب می‌شود.
- کنترل فشار خون از طریق تغییرات در سبک زندگی و مصرف داروها می‌تواند کمک کند.
کلسترول بالا:
- کلسترول بالا از عوامل شایع در سکته مغزی در جوانان است.
- تغییر در رژیم غذایی و فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش کلسترول کمک کند.
مصرف سیگار:
- مصرف سیگار با احتمال بیشتری به سکته مغزی در جوانان مرتبط است.
- ترک سیگار و تغییر در عادات زندگی می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.
چاقی:
- چاقی و وزن بیشتر بدن نیز با افزایش خطر سکته مغزی در جوانان مرتبط است.
- کاهش وزن و تغییر در رژیم غذایی می‌تواند مفید باشد.
به طور کلی، شناخت عوامل خطر و اقدامات پیشگیری می‌تواند در کاهش احتمال ابتلا به سکته مغزی در جوانان مؤثر باشد.
آیا بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند نیاز به گفتاردرمانی دارند؟
بله، بیمارانی که دچار سکته مغزی شده‌اند، نیاز به گفتاردرمانی دارند. سکته مغزی می‌تواند عامل اختلال در جنبه‌های مختلف گفتار و بلع شود. این مشکلات ممکن است شامل زبان پریشی یا آفازی باشد که به علت آسیب به مناطقی از مغز که مسئول پردازش زبان هستند، ایجاد می‌شود. شدت این مشکلات بسته به محل و میزان آسیب مغزی متفاوت است. گفتاردرمانی در سکته مغزی برای رفع اختلالات گفتاری و بهبود وضعیت گفتار و زبان در بیماران بسیار مفید و کارآمد است. همچنین اگر بیماران دچار سکته مغزی دچار مشکلاتی در بلع و تغذیه باشند، باید حتما برای بلع درمانی و دریافت تمرینات و مشاورات لازم به متخصص گفتار درمانی مراجعه کنند.
اختلالات گفتار و زبان در بیماران سکته مغزی چگونه است؟
مشکلات بلع بعد از سکته مغزی بسیار رایج است و می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. این مشکلات که به نام دیسفاژی نیز شناخته می شود، به دلیل آسیب به نواحی مغزی که مسئول هماهنگی فرآیند پیچیده بلع هستند، رخ می دهد. بیایید اثرات سکته مغزی بر گفتار، زبان و بلع را بررسی کنیم:
اختلالات گفتار و زبان:
- آفازی: یک اختلال رایج ارتباطی پس از سکته مغزی، آفازی بر توانایی فرد برای درک یا پردازش زبان تأثیر می گذارد. این می تواند منجر به مشکل در صحبت کردن، یافتن کلمات، یا درک زبان گفتاری یا نوشتاری شود.
- آپراکسی گفتار: این اختلال بر برنامه ریزی حرکتی و هماهنگی لازم برای تولید گفتار تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به آپراکسی ممکن است برای اجرای حرکات دقیق مورد نیاز برای گفتار واضح تلاش کنند.
- آپراکسی دهان: آپراکسی دهان به طور خاص بر توانایی هماهنگ کردن عضلات درگیر در گفتار مانند حرکات زبان و لب تأثیر می گذارد.
اختلالات بلع (دیسفاژی):
- بلع یک عمل پیچیده است که شامل هماهنگی دقیق عضلات مختلف است. آسیب ناشی از سکته مغزی به نواحی مغز که مسئول بلع هستند می تواند منجر به دیسفاژی شود.
علائم رایج دیسفاژی عبارتند از:
- مشکل در بلع: احساس گیر کردن غذا یا مایعات در گلو یا قفسه سینه.
- خفگی یا سرفه: هنگام خوردن یا آشامیدن.
- آبریزش دهانی: به دلیل ضعیف شدن عضلات صورت یا لب.
- کاهش وزن: مشکلات بلع می تواند منجر به تغذیه ناکافی و کاهش وزن شود.
- آسپیراسیون: غذا یا مایعات وارد راه هوایی می شود که می تواند باعث ذات الریه و یا عفونت ریه ها شود.
اهداف گفتاردرمانی در بیماران سکته مغزی؟
گفتاردرمانی در بیماران دچار سکته مغزی دارای اهداف مختلفی است. این اهداف بهبود توانایی ارتباط و تولید زبان را در بیماران ترویج می‌دهند.
برخی از اهداف گفتاردرمانی در بیماران سکته مغزی عبارت‌اند از:
بازیابی توانایی تولید زبان:
- اهداف گفتاردرمانی شامل بهبود توانایی گفتاری، تلفظ، و کلمه‌یابی می‌شود.
- تمرین‌های مکرر و منظم باعث تحریک نوروپلاستیسیته می‌شود و توانایی تولید زبان را بهبود می‌بخشد.
تقویت مهارت‌های ارتباطی:
- گفتاردرمانی به افراد کمک می‌کند توانایی ارتباطی خود را با دیگران بهبود بخشند.
- تمرین‌های مختلف شامل تقویت مهارت‌های گفتاری، شنیداری، و نوشتاری می‌شود.
تسهیل در خوردن و قورت دادن (بلع):
- بیماران دچار سکته مغزی ممکن است مشکلات در خوردن (بلع) داشته باشند.
- گفتاردرمانی به بهبود توانایی خوردن و قورت دادن کمک می‌کند.
آموزش روش‌های جبرانی:
- گفتاردرمانی به افراد یاد می‌دهد چگونه با کمک روش‌های جبرانی مشکلات زبانی و بلع خود را کم کنند.
به طور کلی، همکاری با گفتاردرمان‌ها بهبود توانایی ارتباطی و تولید زبان و بلع در بیماران سکته مغزی را ترویج می‌دهد.
“مطب گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر” در تهران با بهره مندی از متخصصان گفتاردرمانی می‌تواند در ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتار و بلع ناشی از سکته مغزی (CVA) به شما کمک کند. این مطب همچنین به درمان اختلالات ارتباطی و گفتاری بیماری های مغزی، می‌پردازد. از این رو، افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، می‌توانند با مراجعه به این مطب، از خدمات حرفه‌ای و تخصصی درمانی استفاده کنند.
متخصص گفتاردرمانی چه نقشی در درمان اختلال بلع (دیسفاژی) بیماران سکته مغزی دارد؟
آسیب شناسان گفتار و زبان که به عنوان گفتاردرمانگر نیز شناخته می شوند، نقش مهمی در رسیدگی به مشکلات بلع (دیسفاژی) در بیماران سکته مغزی دارند. در اینجا به چند موردی که گفتار درمانی می تواند به شما کمک کند اشاره شده است:
تمرینات بلع:
- متخصص گفتار درمانی تمرینات بلع را برای تقویت عضلات درگیر در بلع طرح ریزی می کند.
- این تمرینات هماهنگی دهان و حرکت را بهبود می بخشد و کنترل ماهیچه ها را در هنگام بلع افزایش می دهد.
اصلاح بافت غذایی:
- گفتار درمانگر بیماران را در اصلاح بافت غذا (به عنوان مثال، نرم کردن، خرد کردن یا پوره کردن) راهنمایی می کند تا بلع را ایمن تر کند.
- تنظیم غلظت مایعات نیز بخشی از اصلاح بافت است.
پوزیشن یابی و تکنیک ها:
- گفتار درمانگران به بیماران یاد می دهند که پوزیشن (وضعیت بدنی) مناسب را در طول وعده های غذایی برای تسهیل بلعیدن ایمن انجام دهند.
- همچنین تکنیک هایی مانند استفاده از یخ که قبل از بلع بر روی ماهیچه ها اعمال می شود می تواند به بهبود عملکرد عضلات کمک کند.
تحریک الکتریکی:
- برخی از بیماران از تحریک الکتریکی عضلات مورد استفاده برای بلع سود می برند.
- متخصصان گفتار درمانی ها می توانند بیماران را در استفاده موثر از این تکنیک راهنمایی کنند.
آموزش و راهبردهای جبرانی:
- گفتار درمانگران ها به بیماران و مراقبان در مورد استراتژی هایی برای جلوگیری از خفگی یا پنومونی آسپیراسیون آموزش می دهند.
- آنها راهنمایی های جبرانی در مورد وضعیت بدنی، تنظیم سرعت و سایر تکنیک ها برای افزایش ایمنی بلع ارائه می دهند.
به یاد داشته باشید که مداخله زودهنگام و همکاری با یک گفتار درمانگر برای مدیریت موثر دیسفاژی (اختلال بلع) پس از سکته مغزی ضروری است.
آیا می‌توان از بروز سکته مغزی جلوگیری کرد؟
بله، می‌توان از بروز سکته مغزی جلوگیری کرد. در واقع، تغییر در عادات زندگی و رعایت عوامل پیشگیری می‌تواند خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهد. به‌طور کلی، این اقدامات را می‌توانید انجام دهید:
کنترل فشار خون:
- فشار خون بالا یکی از عوامل مهم در ابتلا به سکته مغزی است. کنترل فشار خون باعث کاهش خطر سکته مغزی می‌شود.
- هدف: حفظ فشار خون کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه است. اما برای برخی افراد، هدفی کمتر (مانند حداکثر ۱۴۰/۹۰) مناسب‌تر است.
راهکار‌ها برای دستیابی به این هدف:
- کاهش مصرف نمک به حداکثر ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز (حدود نیم قاشق چای‌خوری).
- اجتناب از مواد غذایی با کلسترول بالا مانند همبرگر، پنیر و بستنی.
- مصرف روزانه ۴ تا ۵ پیمانه میوه و سبزیجات، یک پرتقال دو تا سه بار در هفته، و چند پیمانه غلات کامل و لبنیات کم چرب.
- انجام ورزش حداقل ۳۰ دقیقه در روز و بیشتر اگر امکان دارد.
- ترک سیگار (اگر سیگار می‌کشید).
- در صورت نیاز، مصرف داروهای کنترل فشار خون.
کاهش وزن:
- چاقی و مشکلات مرتبط با آن (شامل فشار خون بالا و دیابت) خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
- حتی کاهش ۱۰ پوند وزن می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش خطر سکته مغزی داشته باشد.
تغذیه مناسب:
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل، ماهی، و کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده.
- اجتناب از مصرف مواد غذایی با کلسترول بالا و نمک زیاد.
ترک سیگار و مصرف متعدد الکل:
- سیگار و مصرف زیاد الکل باعث افزایش خطر سکته مغزی می‌شود.
با رعایت این اقدامات، می‌توانید خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهید.
توانبخشی بیماران سکته مغزی با گفتاردرمانی نیاوا
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری درباره درمان و توانبخشی بیماران سکته مغزی هستید و نیاز به راهنمایی دارید، مراجعه به کلینیک گفتاردرمانی نیاوا می‌تواند بسیار مفید باشد. کلینیک مجهز گفتاردرمانی نیاوا در تهران با بهره مندی از متخصصان گفتاردرمانی می‌تواند در ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتار و بلع ناشی از عارضه سکته مغزی به شما کمک کند. علاوه بر آن در ارائه برنامه و راهکار های درمانی عالی برای مشکلات گفتار و بلع بیماران دچار سکته مغزی کمک کند تا شاهد کاهش علائم و مشکلات مرتبط با این بیماری باشید.
نیاوا همصدای شما در تمام لحظه ها
