گرفتگی صدا چیست؟
گرفتگی صدا، که به عنوان دیسفونی نیز شناخته میشود، یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از افراد در مراحل مختلف زندگی خود با آن روبرو میشوند. در این وضعیت، صدا خشن، ضعیف و غیرعادی به نظر میرسد، که اغلب با تغییراتی در فرکانس، بلندی یا کیفیت صدای فرد همراه است. این اختلال، که میتواند تأثیر قابل توجهی بر روی قدرت ارتباطی و کیفیت زندگی افراد داشته باشد، معمولاً به دلیل اختلالات فیزیکی، عفونی یا عوامل روانی رخ میدهد. در این مقاله ما به بررسی و شناسایی علل مختلف گرفتگی صدا و راهکارهای موجود برای مقابله با این شرایط خواهیم پرداخت.
دلایل اصلی گرفتگی صدا:
گرفتگی صدا ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از علل شایع گرفتگی صدا عبارتند از:
- لارنژیت یا التهاب حنجره:عنوان: لارنژیت و ارتباط آن با ویروس کرونا
-
علل و علائم لارنژیت
- لارنژیت، معروف به التهاب حنجره، یکی از دلایل رایج گرفتگی صدا است. این حالت اغلب به دلیل التهاب و تورم تارهای صوتی ناشی از سرماخوردگی، عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی، یا آلرژی رخ میدهد. این عارضه مانع از ارتعاش منظم و متقارن تارهای صوتی میشود و موجب گرفتگی صدا میگردد.
-
ارتباط لارنژیت با ویروس کرونا
- در دوران شیوع ویروس کرونا، گرفتگی صدا ممکن است نشانهای از ابتلا به کووید-۱۹ باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ تغییر در کیفیت صدای خود را گزارش کردهاند. ویروس کرونا میتواند باعث التهاب راههای هوایی فوقانی، از جمله تارهای صوتی شود و منجر به لارنژیت گردد. علاوه بر این، سرفه ناشی از عفونت ریه، که اغلب در کووید-۱۹ رخ میدهد، میتواند به حنجره و تارهای صوتی آسیب بزند.
-
توصیههای بهداشتی
- اگر شما دچار گرفتگی صدا هستید و همزمان علائم دیگری نظیر تب، سرفه، خستگی، از دست دادن حس بویایی یا چشایی، گلودرد، خلط گلو، تنگی نفس، اسهال یا درد عضلانی را تجربه میکنید، احتمال دارد به ویروس کرونا مبتلا باشید. در چنین شرایطی، توصیه میشود به پزشک مراجعه کرده و آزمایش کرونا انجام دهید.چ
- استفاده نادرست و بیش از حد از صدا: اگر شما زیاد فریاد بزنید، آواز بخوانید، صحبت کنید یا بیش از حد به صدای خود فشار بیاورید، ممکن است به تارهای صوتی خود آسیب بزنید. این آسیب میتواند باعث ایجاد ضایعاتی از جمله ندول، پولیپ، کیست، یا ایجاد زخم بر روی تارهای صوتی شود.
- ریفلاکس اسید معده: این بیماری زمانی رخ میدهد که اسید معده بهطور ناخواسته به بالا میآید و ممکن است به حنجره و تارهای صوتی برسد. این اسید میتواند باعث تحریک، التهاب، یا آسیب به تارهای صوتی شود و معمولا با سوزش سر دل همراه است.
- استعمال دخانیات و نوشیدنی های الکلی: سیگار کشیدن، مصرف نوشیدنیهای الکلی و همچنین نوشیدنی های کافئین دار مثل قهوه، نسکافه یا چای، منجر به خشکی و تحریک تارهای صوتی شده و مانع از ارتعاش مناسب آنها میشود. همچنین این مواد میتواند خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش دهد.
- ندول، پولیپ، کیست، سرطان، آسیب عصبی، فلج تارهای صوتی و برخی بیماریهای مزمن: این موارد میتواند روی ساختار یا عملکرد تارهای صوتی تأثیر بگذارد و باعث تغییر در شکل، اندازه، یا حرکت آنها شود. این موارد نیاز به معاینه، تشخیص، و درمان تخصصی دارد.
- عوامل هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی، همچنین مصرف داروهای هورمونی، بیماریهای تیروئید و غدد درونریز، میتواند روی صدا تاثیر بگذارد. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث تغییر در اندازه، شکل، ضخامت، انعطاف پذیری و همچنین خشکی یا التهاب تارهای صوتی شود.
- تنش و گرفتگی عضلات حنجره: زمانی که عضلات اطراف حنجره دچار اسپاسم و گرفتگی بیش از حد شود، مانع از ارتعاش منظم و متقارن تارهای صوتی شده و باعث تغییر در کیفیت صدا میشود.
علائم گرفتگی صدا؟
علائم ممکن است بهطور مداوم یا گاه به گاه رخ دهد و ممکن است با علائم دیگری مانند سرفه، خارش گلو، خلط خونی یا تنگی نفس همراه باشد. علائم شایع گرفتگی صدا عبارتند از:
- صدای خشن، گرفته یا پرفشار
- صدای ضعیف و نفسآلود
- قطع شدن ناگهانی صدا یا شکست صدا
- بلندی صدای کم یا زیاد
- دشواری در خواندن نتهایی که قبلاً آسان بودند (بخصوص در نت های بالا)
- احساس درد یا تنش در گلو هنگام صحبت کردن یا آواز خواندن
- احساس خستگی یا خشکی در گلو هنگام صحبت کردن یا آواز خواندن
تشخیص و معاینه گرفتگی صدا؟
اگر گرفتگی صدای شما به مدت بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، حتما برای ارزیابی و معاینه به متخصصین مربوطه شامل متخصص گوش، حلق و بینی و یا متخصص گفتاردرمانی مراجعه نمایید. تصویربرداری از حنجره (استروبوسکوپی) در کنار ارزیابی آکوستیکی و ادراکی صدا از جمله ابزارها و روشهایی هستند که گفتاردرمانگر تخصصی در حیطه اختلالات صوتی برای بررسی کیفیت صدا و تارهای صوتی فرد دچار گرفتگی صدا از آنها استفاده میکند. این روشها به شرح زیر هستند:
- استروبوسکوپی حنجره: این روش شامل تصویربرداری از حرکت تارهای صوتی با استفاده از یک دوربین کوچک و نور استروب است. این ابزار به گفتاردرمانگر کمک میکند که ارتعاش، تقارن، الگوی بستهشدن، شکل و ساختار تارهای صوتی را مشاهده و ارزیابی کند.
- ارزیابی آکوستیکی: این روش شامل اندازهگیری پارامترهای صوتی مانند فرکانس، بلندی صدا، نسبت هارمونیک به نویز و … با استفاده از میکروفون و نرم افزار های تخصصی است. این روش به گفتاردرمانگر کمک میکند که ویژگیهای کمی و کیفی صوت فرد را مشخص کند و با استانداردهای نرمال مقایسه کند.
- ارزیابی ادراکی: این روش شامل شنیدن و ارزیابی صدای فرد توسط متخصص گفتاردرمانی میباشد. این روش به گفتاردرمانگر کمک میکند که اثر صدای فرد بر روی شنوندگان را بررسی کند و عواملی مانند وضوح صدا، خشونت صدا، گرفتگی و … را ارزیابی کند.
راهکارهای درمان گرفتگی صدا:
درمان گرفتگی صدا بستگی به علت و شدت آن دارد. معمولاً اگر گرفتگی صدا زودتر شناسایی و ارزیابی شود، زودتر هم درمان میشود. اما وقتی زمان زیادی از زمان شروع آن گذشته باشد و به صورت مزمن درآید، درصد بهبودی نیز کمتر میشود.
-
آسیبهای حنجره و درمان اولیه
- آسیبهای حنجره و تارهای صوتی، که در مراحل اولیه و در موارد خوشخیم قرار دارند، معمولاً با استفاده از صوت درمانی (Voice Therapy) بهبود مییابند. این روش درمانی توسط متخصصان گفتاردرمانی انجام میشود و میتواند به طور مؤثری در بهبود عملکرد حنجره و تارهای صوتی کمک کند.
-
رویکردهای صوت درمانی
- صوت درمانی شامل اجرای تمرینات و رویکردهای خاصی است که توسط گفتاردرمانگران متخصص در حوزه اختلالات صوتی طراحی و پیادهسازی میشود. این روشها به بهبود عملکرد حنجره کمک کرده و فشار بر تارهای صوتی را کاهش میدهند.
-
اجزاء کلیدی صوت درمانی
- در صوت درمانی، مشاورات متعددی در مورد بهداشت صدا و سلامت حنجره صورت میگیرد. این مشاورات شامل تمرینات مناسب و شخصیسازی شده برای گرم کردن و سرد کردن صدا، انجام تمرینات تنفسی، و تعیین الگوی تنفسی مناسب است. همچنین، هماهنگی بین تنفس و آواسازی و اجرای ماساژهای تخصصی حنجره (منوال تراپی) نیز از جمله جنبههای مهم این روش درمانی به شمار میروند.
-
پیشرفت آسیبهای حنجره و نیاز به جراحی
- زمانی که آسیب حنجره به حدی گسترده شود که صوت درمانی پاسخگو نباشد، بیمار به روشهای جراحی توسط متخصصین گوش، حلق و بینی نیاز پیدا میکند. این نیاز به ویژه در مواردی که گرفتگی صدا ناشی از وجود توده، تومور، آسیب یا اختلالات ساختاری در حنجره یا تارهای صوتی باشد، ضرورت پیدا میکند.
-
اهداف و روشهای جراحی حنجره
- جراحیهای انجام شده برای حنجره و تارهای صوتی عمدتاً با هدف برداشتن یا ترمیم تودهها یا تومورها، یا اصلاح ساختار حنجره انجام میشوند. این اقدامات با هدف بهبود عملکرد صوتی و حذف عوامل آسیبزننده انجام میپذیرد.
-
مشاوره و پیگیری پس از جراحی
- ضروری است که بیماران قبل و بعد از انجام جراحی، مشاورههای لازم را دریافت کنند. این مشاورهها به جلوگیری از بروز مجدد آسیبها و نیاز به جراحیهای مکرر کمک میکنند. به ویژه ضایعات ساختاری مانند ندولها و پولیپهای تارهای صوتی، که ماهیت برگشتپذیر دارند، به دقت باید پس از جراحی مورد پیگیری قرار گیرند تا از عود مجدد آنها جلوگیری شود.
- در صورتی که علل ایجاد کننده گرفتگی صدا جنبه های روانی، مشکلات معده، ریه و … را شامل شود، ممکن است به متخصصین دیگر مانند روانشناس، روانپزشک، متخصص گوارش و متخصص ریه نیز در رویکرد درمان تیمی نیاز باشد.
اهمیت پیشگیری و تشخیص زودهنگام اختلالات حنجره
پیشگیری، تشخیص و شناسایی زودهنگام اختلالات و بیماریهای مربوط به حنجره حائز اهمیت است. حنجره نقش کلیدی در تولید صدا، تنفس و بلع دارد و میتواند تحت تأثیر عواملی چون عفونت، التهاب، آسیب، تومور، استفاده نادرست از صدا، ریفلاکس اسید معده و آلرژی قرار گیرد. این اختلالات میتوانند علائمی مانند گرفتگی صدا، درد گلو، سرفه و تنگی نفس ایجاد کنند. ارزیابی منظم حنجره به شناسایی به موقع این علائم و یافتن علتهای آنها کمک میکند و امکان پیشنهاد روشهای درمانی مناسب را فراهم میآورد.
گروههای در معرض خطر و نیاز به ارزیابی دورهای
ارزیابی دورهای حنجره برای تمام افراد توصیه میشود، به ویژه برای گروههای زیر:
- افراد با علائم یا شکایات مربوط به حنجره: افرادی که علائمی مرتبط با اختلالات حنجره را تجربه میکنند.
- کاربران حرفهای صدا: شامل خوانندگان، گویندگان، مداحان، معلمان، وکلا، سخنرانان، صداپیشهها و سایر مشاغلی که به طور مداوم از صدای خود استفاده میکنند.
- استفادهکنندگان از دخانیات، الکل و مواد مخدر: این مواد میتوانند باعث خشکی یا التهاب حنجره شوند.
- افراد در معرض محیطهای آلوده: افرادی که در محیطهایی با آلودگی هوا، گرد و غبار، دود و بخارات شیمیایی کار میکنند.
- افراد با بیماریهای مزمن: شامل دیابت، فشار خون بالا، بیماریهای قلبی، تیروئید، بیماریهای ایمنی، عصبی و ژنتیکی.
- افراد با تاریخچه خانوادگی بیماریهای حنجره: افرادی که سابقه خانوادگی سرطان حنجره یا سایر اختلالات حنجره را دارند.
تشخیص و پیشگیری زودهنگام اختلالات حنجره از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند به حفظ سلامت صوتی و کاهش نیاز به درمانهای پیچیدهتر در آینده کمک کند. افراد در معرض خطر به ویژه باید به طور منظم مورد ارزیابی قرار گیرند.
راهکارهای درمان خانگی گرفتگی صدا
گرفتگی صدا ممکن است ناشی از اختلالات مختلفی باشد. در صورتی که گرفتگی صدا ناشی از مشکلات سادهتری مانند خستگی صوتی یا سرماخوردگی باشد، میتوانید از روشهای خانگی زیر برای کمک به بهبودی استفاده کنید:
استراحت صوتی
- کاهش فشار بر حنجره: از صحبت کردن زیاد، فریاد زدن یا آواز خواندن پرهیز کنید تا فشار کمتری به حنجره و تارهای صوتی وارد شود.
مصرف مایعات
- نوشیدن آب فراوان: آب به مرطوب نگه داشتن حنجره کمک میکند و التهاب را کاهش میدهد.
- پرهیز از نوشیدنیهای کافئیندار و الکلی: این نوشیدنیها میتوانند باعث خشکی حنجره شوند.
غرغره کردن آب نمک
- ضدعفونی و کاهش التهاب: حل کردن نمک در آب گرم و غرغره کردن به کاهش التهاب و ضدعفونی حنجره کمک میکند.
مصرف عسل
- تسکین درد و التهاب: مصرف عسل به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی میتواند به تسکین درد و التهاب حنجره کمک کند.
اهمیت مراجع به گفتاردرمان و متخصص گوش و حلق و بینی
اگر با گذشت یک تا دو هفته پس از انجام درمانهای خانگی، هیچ بهبودی در گرفتگی صدا احساس نشود، بهتر است برای ارزیابی دقیقتر و دریافت مشاوره یا درمان اختصاصی به متخصص گوش، حلق و بینی یا گفتاردرمانگر مراجعه کنید. این امر به ویژه در صورتی که علائم دیگری مانند درد شدید، خونریزی یا مشکلات تنفسی نیز وجود داشته باشد، ضروری است.
منابع:
Addiction | Information About Addictions & Treatment (connection-sggz.nl)
Voice disorders – Symptoms and causes – Mayo Clinic