آپراکسی (کنش پریشی) چیست؟
آپراکسی یا کنش پریشی اختلالی حرکتی است که در اثر آسیب به مغز (به‌ویژه کورتکس آهیانه خلفی یا جسم پینه‌ای) ایجاد می‌شود. این اختلال باعث مشکل در برنامه‌ریزی حرکتی برای اجرای تکالیف یا حرکات می‌شود. ممکن است در اثر آسیب تروماتیک مغزی، سکته مغزی، زوال عقل، بیماری آلزایمر، تومور مغزی یا دیگر اختلالات زوال سیستم عصبی به‌وجود آید. کودکان نیز ممکن است با کنش‌پریشی زاده شوند؛ علت آن نامشخص است و علائم اغلب در مراحل نخست رشد مشاهده می‌شوند. این اختلال میتواند توسط تخصص‌هایی نظیر عصب‌شناسی، روان‌پزشکی، گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی مورد مداخله قرار گیرد.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری درباره درمان و توانبخشی آپراکسی دوران کودکی هستید و نیاز به راهنمایی دارید، کلینیک گفتاردرمانی نیاوا در این مقاله میتواند به شما کمک شایانی کند.
با ما همراه باشید.
آپراکسی گفتار دوران کودکی (CAS) یک اختلال حرکتی در گفتار است. در واقع، ریشه کلمه «پراکسیس» به معنای «حرکت برنامه‌ریزی شده» است. در این اختلال، ارتباط نادرستی بین مغز و ماهیچه‌های گفتار وجود دارد، که باعث می‌شود کودکان نتوانند به درستی صحبت کنند. این مشکل ناشی از ضعف عضلات گفتاری نیست، بلکه مغز و ماهیچه‌ها در ایجاد صداها و کلمات به صورت هماهنگ عمل نمی‌کنند. آپراکسی گفتار دوران کودکی برای کودکان مبتلا به آن، حتی باعث اضطراب نیز می‌شود. تقریباً از هر ۱۰۰۰ کودک، ۱ نفر را مبتلا به این اختلال می‌کند.
آپراکسی گفتار دوران کودکی در مقابل بزرگسالی؟
آپراکسی گفتار دوران کودکی و بزرگسالی دارای تفاوت‌های مهمی است:
آپراکسی دوران کودکی (CAS):
- علت: معمولاً ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی از زمان تولد باعث آپراکسی در کودکان می‌شود.
- شدت: میتواند از ملایم تا شدید باشد.
- تشخیص: در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود.
آپراکسی بزرگسالان:
- علت: معمولاً ناشی از آسیب به بافت یا سلول‌های مغزی است.
- شدت: معمولاً در بزرگسالان مشاهده می‌شود.
- تشخیص: معمولاً پس از آسیب مغزی تشخیص داده می‌شود.
دلایل ایجاد آپراکسی (کنش پریشی)؟
ماهیت آسیب، شدت اختلال را تعیین می‌کند و نبود از دست دادن بینایی یا شنوایی یا فلج‌شدگی به توضیح سطح دشواری کمک می‌کند. کودکان ممکن است با کنش‌پریشی زاده شوند؛ علت آن نامشخص است و علائم اغلب در مراحل نخست رشد مشاهده می‌شوند. کنش‌پریشی وقتی که بعدتر اتفاق می‌افتد، کنش‌پریشی اکتسابی نامیده می‌شود و به‌طور معمول توسط آسیب تروماتیک مغزی، سکته مغزی، زوال عقل، بیماری آلزایمر، تومور مغزی یا دیگر اختلالات زوال سیستم عصبی به‌وجود می‌آید.
انواع آپراکسی (کنش پریشی)؟
به طور کلی، آپراکسی یک اختلال حرکتی است که با ناتوانی در انجام حرکات آموخته شده بروز می‌کند. این اختلال میتواند در گفتار، حرکات اندام‌ها، یا حتی هماهنگی فعالیت‌ها بروز کند. انواع آپراکسی به شرح زیر است::
آپراکسی اندام:
- افراد دارای این نوع نقص هماهنگی قادر به حرکت دقیق و هماهنگ انگشتان، بازو یا پای خود نیستند.
- به عنوان مثال، این افراد نحوه استفاده از ابزارها مانند پیچ‌گوشتی را آموخته و حتی در گذشته از آن استفاده کرده‌اند، اما پس از بروز این اختلال دیگر قادر به انجام همان حرکت‌ها نیستند.
آپراکسی گفتاری:
- برای افرادی دچار نقص آپراکسی کلامی، ایجاد حرکات لازم برای داشتن یک گفتار صحیح چالش‌برانگیز است.
- آنها ممکن است در تولید صدا و درک ریتم گفتار مشکل داشته باشند.
آپراکسی ایدئوموتور:
- افراد مبتلا به این نوع نقص آپراکسی قادر به اجرای دستورات کلامی برای کپی کردن حرکات یا پیروی از الگوهای حرکتی نیستند.
آپراکسی ایده‌ای:
- این افراد در انجام برنامه‌ریزی حرکتی به خصوصی دچار مشکل هستند.
- ممکن است دنباله‌روی از حرکاتی مانند لباس‌پوشیدن یا استحمام برایشان دشوار باشد.
آپراکسی باکوفاشیال دهانی:
- در این نوع اختلال، فرد قادر به انجام حرکات با صورت و لب‌های خود نیست.
آپراکسی در هماهنگی حرکات چشم:
- افرادی که به این نوع نقص آپراکسی مبتلا هستند، در انجام حرکات چشم از روی الگو مشکل دارند.
- با توجه به نوع آپراکسی، متخصصین کاردرمانی می‌توانند با مداخلات مناسب به بهبود علائم کمک کنند.
“مطب گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر” در تهران با بهره مندی از متخصصان مجرب گفتاردرمانی و کاردرمانی میتواند در ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتاری و حرکتی ناشی از آپراکسی به شما کمک کند. از این رو، کودکانی که با اختلال آپراکسی مواجه هستند، می‌توانند با مراجعه به این مطب، از خدمات حرفه‌ای و تخصصی درمانی استفاده کنند.
آپراکسی گفتاردر کودکان چه علائمی دارد؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی (CAS) یک اختلال عصبی است که بر مسیرهای مغزی درگیر در برنامه ریزی توالی حرکات مورد نیاز برای تولید گفتار تأثیر می گذارد. کودکان مبتلا به CAS در کنترل لب ها، فک ها و زبان خود هنگام صحبت کردن مشکل دارند. در اینجا برخی از علائم CAS آورده شده است:
- ببلینگ یا غان و غون محدود: کودکان مبتلا به CAS ممکن است در سنین ۷ تا ۱۲ ماهگی کمتر غان و غون بکنند یا صداهای صوتی کمتری تولید کنند.
- خطاهای بی ثبات: ممکن است نتوانند صدا گفتاری را با ثبات تولیدکنند.
- افزایش خطاها با هجاهای طولانی تر یا پیچیده تر و اشکال کلمات: آپراکسی گفتار می تواند منجر به مشکل در تلفظ کلمات طولانی تر یا کلماتی شود که هجاهای زیادی دارند.
- حذفیات، به ویژه در شکل های هجای اولیه کلمه: ممکن است صداها یا هجاهای خاصی حذف شوند.
- خطاها/تحریف های واکه: ممکن است مشکلاتی در صداهای صدادار رخ دهد.
- تشخیص زودهنگام و مداخله برای مدیریت CAS در کودکان بسیار مهم است. اگر مشکوک هستید که فرزندتان ممکن است CAS داشته باشد، برای ارزیابی و درمان مناسب با یک آسیب شناس گفتار-زبان (متخصص گفتاردرمانی) مشورت کنید.
آپراکسی (کنش پریشی) گفتار کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آپراکسی گفتاری در دوران کودکی (CAS) از طریق ارزیابی جامعی توسط متخصص گفتاردرمانی (SLP) تشخیص داده می‌شود. روند تشخیص به شرح زیر است:
ارزیابی علائم و بررسی سوابق پزشکی:
- متخصص گفتاردرمانی علائم و سوابق پزشکی کودک شما را بررسی می‌کند.
- به مشکلاتی که کودک در تولید گفتار، پایداری و وضوح دارد، توجه می‌کند.
بررسی حرکات دهانی-حرکتی:
- متخصص گفتاردرمانی عضلات مورد استفاده برای گفتار، از جمله فک، زبان و لب‌ها را بررسی می‌کند.
- نحوه تولید کودک صداها، کلمات و عبارات را مشاهده می‌کند.
ارزیابی زبانی:
- متخصص گفتاردرمانی مهارت‌های زبانی کودک شما را ارزیابی می‌کند، از جمله دایره‌واژه، ساختار جمله و درک.
- این ارزیابی به تمایز آپراکسی گفتاری از سایر اختلالات زبانی کمک می‌کند.
مشاهده الگوهای گفتاری:
- تشخیص آپراکسی گفتاری بر اساس یک آزمون یا مشاهده تکی نیست.
- متخصص گفتاردرمانی به دنبال الگوهای مشکلات گفتاری است که با ویژگی‌های آپراکسی همخوانی دارد.
ارزیابی رشد زبانی:
- متخصص گفتاردرمانی رشد و مراحل زبانی کودک شما را ارزیابی می‌کند.
- بررسی می‌کند که کودک از مسیر معمول رشد گفتاری پیروی می‌کند یا تاخیر دارد.
به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام و مداخله مهم‌اند. اگر مشکوک به وجود آپراکسی در کودک خود هستید، مشاوره با یک متخصص گفتاردرمانی برای ارزیابی و درمان مناسب توصیه می‌شود .
آیا کودکان دچار آپراکسی گفتار نیاز به گفتاردرمانی دارند؟
کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری (CAS) به مداخله زودهنگام و گفتاردرمانی فردی نیاز دارند. دلایل این نیاز عبارتند از:
موفقیت زودهنگام در گفتار:
- کودکان با CAS نیاز به تجربیات مثبت زودهنگام در گفتار دارند.
- آنها باید به متخصص اعتماد کنند و با او همکاری کنند.
- ایجاد اعتماد و انگیزه برای موفقیت در گفتار اهمیت دارد.
دوره‌های توقف در پیشرفت:
- کودکان با CAS ممکن است دوره‌هایی را تجربه کنند که به نظر می‌رسد پیشرفت کمی داشته باشند.
- گفتاردرمانی منظم و مداوم به پیش‌برد از این دوره‌ها کمک می‌کند.
رویکرد فردی:
- پیشرفت هر کودک متفاوت است.
- گفتاردرمانی باید متناسب با نیازها و توانایی‌های خاص کودک تنظیم شود.
به یاد داشته باشید که گفتاردرمانی برای CAS باید فردی، منظم و به هنگام ارائه شود. اگر مشکوک به وجود CAS در کودک خود هستید، مشاوره با یک متخصص گفتاردرمانی برای ارزیابی و درمان مناسب توصیه می‌شود.
اهداف گفتاردرمانی در کودکان دچار آپراکسی گفتار چیست؟
اهداف گفتاردرمانی در کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری (CAS) عبارت‌اند از:
تقویت وضوح گفتار:
- کودکان با CAS نیاز به تقویت توانایی تلفظ صداها، کلمات و جملات دارند.
- آنها یاد می‌گیرند چگونه حرکات مورد نیاز برای تلفظ صداها را برنامه‌ریزی کنند و این حرکات را به درستی و به موقع انجام دهند.
- تقویت عضلات دهانی به تنهایی کمک نمی‌کند؛ زیرا عضلات دهان در کودکان با CAS ضعیف نیستند.
توسعه مهارت‌های گفتاری:
- کودکان با CAS نیاز به رشد مهارت‌های گفتاری دارند.
- این شامل تولید صداها، کلمات و جملات به درستی و با قابلیت درک بیشتر است.
استفاده از روش‌های جایگزین برای ارتباط:
- در موارد شدید، کودکان ممکن است به روش‌های جایگزینی نیاز داشته باشند تا خود را بیان کنند.
- گفتاردرمانی به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی مؤثر توسعه دهند.
“مطب گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر” در تهران با بهره مندی از متخصصان مجرب گفتاردرمانی و کاردرمانی میتواند در ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتاری و حرکتی ناشی از آپراکسی به شما کمک کند. از این رو، کودکانی که با اختلال آپراکسی مواجه هستند، می‌توانند با مراجعه به این مطب، از خدمات حرفه‌ای و تخصصی درمانی استفاده کنند.
اختلالات همراه آپراکسی گفتار در کودکان شامل چه مواردی می شود؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی (CAS) یک اختلال گفتاری نادر است که بر توانایی کودکان در کنترل لب‌ها، آرواره‌ها و زبان‌ها در طول گفتار تأثیر می‌گذارد. در اینجا برخی از اختلالات مرتبط و همراه آورده شده است:
مشکلات مهارت های حرکتی ظریف:
- کودکان مبتلا به CAS ممکن است مشکلاتی را در هماهنگی حرکتی ظریف تجربه کنند.
- این می تواند فعالیت هایی مانند بستن دکمه های پیراهن، بستن بند کفش یا استفاده از ظروف را تحت تأثیر قرار دهد.
تاخیر در رشد زبان:
- CAS می تواند منجر به تاخیر در فراگیری زبان شود.
- کودکان ممکن است با واژگان، ساختار جمله و درک مطلب مشکل داشته باشند.
مشکلات خواندن و نوشتن:
- کودکان مبتلا به CAS ممکن است در خواندن و نوشتن با چالش هایی روبرو شوند.
- اختلال در برنامه ریزی گفتار میتواند بر توانایی آنها در رمزگشایی کلمات و بیان خود در نوشتار تأثیر بگذارد.
مشکلات در هماهنگی حرکات دهانی:
- آپراکسی گفتار بر هماهنگی حرکات دهانی تأثیر می‌گذارد.
- ممکن است در ایجاد برخی حالات صورت، سوت زدن یا دمیدن مشکل ایجاد شود.
مشکلات تغذیه:
- برخی از کودکان مبتلا به CAS ممکن است به دلیل اختلال در کنترل حرکتی دهان، مشکلات تغذیه را تجربه کنند.
اختلال در مهارت های حرکتی:
- مهارت های حرکتی که به حافظه متکی هستند، مانند لباس پوشیدن یا آراستگی، می توانند تحت تأثیر قرار گیرند.
- از دست دادن راه رفتن طبیعی و اختلال در حرکت ارادی اندام ها نیز ممکن است رخ دهد.
تشخیص زودهنگام و مداخله برای مدیریت CAS بسیار مهم است. برای ارزیابی و درمان مناسب با آسیب شناس گفتار و زبان مشورت کنید.
نقش کاردرمانی در درمان کودکان دچار آپراکسی؟
کاردرمانی توسط کاردرمانگران (OT) نقش مهمی در درمان کودکان مبتلا به آپراکسی دارد. برخی از مهم ترین اهداف درمان های کاردرمانی عبارتند از:
هماهنگ کردن حرکات ظریف:
- متخصصان کاردرمانی بر روی بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف کار می‌کنند.
- فعالیت‌هایی مانند زدن دکمه‌ها، بستن کفش‌ها و نگه داشتن اشیا و یا ظروف را مورد هدف درمان قرار می‌دهند.
ترتیب‌بندی و برنامه‌ریزی:
- کودکان با CAS اغلب مشکل در ترتیب‌بندی تکالیف چند مرحله‌ای دارند.
- کاردرمانی به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های برنامه‌ریزی و سازماندهی بخوبی شکل بگیرد.
استفاده از ابزارها و مقاصد آنها:
- متخصصان کاردرمانی به درمان آپراکسی مفهومی می‌پردازند.
- این شامل درک هدف و قصد استفاده از ابزار ها و کاربرد آنها است.
استقلال عملکردی:
- کاردرمانی بر روی بهبود مهارت‌های روزمره تمرکز دارد.
- آپراکسی پوشیدن، که بر پوشیدن مستقل تاثیر دارد، مورد هدف درمان قرار می‌گیرد.
درک و انتقال بین موقعیتها:
- متخصصان کاردرمانی به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های یادگرفته شده در جلسات درمانی را به موقعیت‌های واقعی زندگی منتقل کنند.
- استراتژی‌ها برای تسهیل انتقال و تعمیم بین خانه، مدرسه و محیط‌های دیگر توسعه داده می‌شود.
به یاد داشته باشید که رویکرد همکاری بین متخصصان گفتاردرمانی و کاردرمانی برای مدیریت و درمان جامع ضروری است. اگر کودک شما دارای آپراکسی است، با هر دو این تخصص ها مشورت کنید تا برنامه درمانی فردی دریافت کنید.
درمان آپراکسی (کنش پریشی) کودکان با گفتاردرمانی نیاوا
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری درباره درمان و توانبخشی آپراکسی دوران کودکی هستید و نیاز به راهنمایی دارید، مراجعه به کلینیک گفتاردرمانی نیاوا میتواند بسیار مفید باشد. کلینیک مجهز گفتاردرمانی نیاوا در تهران با بهره مندی از متخصصان مجرب گفتاردرمانی و کاردرمانی میتواند در ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتاری و حرکتی ناشی از آپراکسی به شما کمک کند. علاوه بر آن در ارائه برنامه و راهکار های درمانی عالی برای مشکلات گفتاری و حرکتی کمک کند تا شاهد کاهش علائم و مشکلات مرتبط با این اختلال باشید.
نیاوا همصدای شما در تمام لحظه ها
