پیری حنجره یا پیرصوتی چیست؟
- پیری حنجره یا پیر صوتی (Presbylaryngis) اصطلاحی است که به تغییرات ساختاری مرتبط با سن در تارهای صوتی دلالت می‌کند، این فرآیند که پیری طبیعی را در بر می گیرد که با درجاتی از آتروفی تارهای صوتی و کاهش خاصیت ارتجاعی مشخص می شود. قابل ذکر است که ۷۲ درصد از افراد بالای ۴۰ سال سطح معینی از خمیدگی تارهای صوتی را نشان می دهند.
- هنگامی که آتروفی و خم شدن تارهای صوتی به مرحله شدید می‌رسد، می‌تواند به صورت دیسفونی (اختلال صدا) قابل‌توجه و علائمی مانند پاک کردن گلو، سرفه و حتی مشکلات بلع (آسپیراسیون) ظاهر شود. تغییرات صوتی مربوط به جنسیت نیز با افزایش سن رخ می‌دهد، جایی که زنان کاهش فرکانس صدا (بم یا کلفت شدن نسبی صدا) را تجربه می‌کنند، در حالی که مردان شاهد افزایش فرکانس صدا (زیر یا نازک شدن نسبی صدا) هستند.
- با افزایش سن روند پیری شامل آتروفی عضلانی است که بر تارهای صوتی تأثیر می‌گذارد که برای ضخامت و شکل تارهای صوتی بسیار مهم است. تغییرات تارهای صوتی مرتبط با سن شامل کاهش حجم، خمیدگی و انحنای به سمت داخل است که در مجموع به عنوان presbylaryngis یا presbyphonia شناخته می‌شود. این تغییرات ممکن است منجر به ایجاد شکاف بین تارهای صوتی در حین گفتار و صحبت کردن شود که باعث فعالیت جبرانی و مازاد عضلانی می‌شود.
- تغییرات هورمونی و غدد مخاطی ممکن است تغییرات صوتی مرتبط با سن را تشدید کند. البته این وضعیت به طور کلی در همه افراد مسن مشاهده نمی‌شود، و قابل ذکر است که تمرینات صوت درمانی (وُیس تراپی) می تواند برخی از تغییرات و علائم را کاهش دهد.
- در صورت مشاهده علایم پیر صدایی در خود یا اطرافیان، با انجام ارزیابی دقیق و در صورت لزوم، انجام تصویربرداری از حنجره، می‌توانید وقت ملاقات در کلینیک گفتاردرمانی نیاوا را تعیین کنید. از این راه، موردی که نیاز به ارزیابی و درمان دارد، شناسایی و مداخله‌های لازم انجام می‌شود.
چه دلایلی باعث ایجاد پیرصوتی می شود؟
تغییرات صدای مرتبط با افزایش سن بسیار متفاوت است، و این عارضه طبیعی ممکن است در دهه ۵۰ زندگی شروع شود، در حالی که در برخی دیگر از افراد صدای مطلوب حتی تا ۸۰ سالگی ممکن است حفظ شود. روند طبیعی پیری می‌تواند بر حنجره و تارهای صوتی به روش های مختلفی تأثیر بگذارد.
برخی از علل پیری حنجره ممکن است شامل عوامل زیر باشند:
- آتروفی (کوچک شدن) عضله تار صوتی
- نازک شدن غشاهای مخاطی تار صوتی
- کاهش انعطاف پذیری و کشسانی تارهای صوتی
- سفت شدن بافت های همبند تار صوتی و نواحی اطراف آن
- کاهش ترشحات مخاطی حنجره
- کاهش تعادل هورمونی
- کاهش توانایی تنظیم تنفس و آواسازی
- تأثیر بیماری‌های دیگر مانند ریفلاکس اسید معده، آسم، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های عصبی
پیرصوتی در سالمندی افزایش می‌یابد زیرا بدن در این دوره دچار تغییرات فیزیولوژیک و ساختاری می‌شود که بر روی عملکرد حنجره و تارهای صوتی تأثیر می‌گذارد. برخی از این تغییرات عبارتند از:
- کاهش تراکم استخوانی و ضعیف تر شدن ماهیچه‌ها
- کاهش حس چشایی و بویایی
- کاهش متابولیسم و افزایش چربی بدن
- کاهش بزاق و خشکی دهان
- کاهش شکل ظاهری و اندازه صورت
- کاهش تحرک و تعادل بدن
این تغییرات می‌توانند باعث کم اشتهایی، کمبود مواد مغذی، خستگی، استرس، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شوند که همه این عوامل بر روی کیفیت صدا اثر منفی می‌گذارند. برای کاهش اثرات پیرصوتی در سالمندی، لازم است از تغذیه مناسب، تمرینات صوتی و تنفسی، مراقبت از بهداشت گلو و حنجره، مشاوره با متخصص صوت (گفتاردرمانگر) و در صورت لزوم، درمان دارویی یا جراحی استفاده کرد.
پیری حنجره یا پیرصوتی با چه علائمی مشخص می شود؟
تغییرات صدا به دلیل آتروفی تارهای صوتی در افراد بالای ۶۰ سال شایع است. شایع ترین علائم پیرصوتی عبارتند از:
- کاهش حجم (بلندی) صدا
- صدای ضعیف و گرفته
- صدای نفس آلود (هوادار)
- افزایش تلاش برای صحبت کردن
- خستگی صوتی
- مشکل در برقراری ارتباط با دوستان و خانواده (به خصوص با نویز در پس زمینه یا تلفن)
- صدای زیرتر (نازک تر) در مردان
- صدای بم تر (کلفت تر) در زنان
- کاهش تشدید یا رزونانس صدا
- کاهش استقامت صوتی
- لرزش صدا
- بهتر است هر زمان که علایمی از پیری صدایی مشاهده می‌کنید، اقداماتی را برای ارزیابی دقیق این وضعیت انجام دهید. ما در کلینیک گفتاردرمانی نیاوا، از هر فرصتی برای به روز رسانی دانش و مهارت‌های خود استفاده می‌کنیم تا اطمینان حاصل شود که هر بیمار به بهترین و جدیدترین روش‌های درمانی و دستگاه عکسبرداری حنجره دسترسی دارد. متعهد به ارائه خدمات با کیفیت و مراقبت‌های شخصی‌سازی شده، ما می‌کوشیم تا تجربه‌ای راحت و امیدبخش را برای شما و خانواده‌تان فراهم آوریم.
چگونه می توان پیرصوتی را تشخیص داد؟
برای ارزیابی و تشخیص عارضه پیرصوتی باید به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی و یا گفتاردرمانگر تخصصی در اختلالات صدا مراجعه نمایید. این ارزیابی ممکن است از طریق ابزارهایی مانند لارنگوسکوپی، استروبوسکوپی، الکتروگلوتوگرافی و یا آنالیز های آکوستیک صدا برای بررسی حنجره و تارهای صوتی انجام شود. این ابزارها به پزشک کمک می‌کنند که وضعیت ساختاری، عملکردی و ارتعاشی تارهای صوتی را مشاهده کند و هرگونه ناهنجاری را شناسایی کد. به طور کلی این ارزیابی ها شامل موارد زیر می شود:
- معاینات فیزیکی از طریق بررسی مستقیم حنجره
- بررسی تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی بیمار
- بحث در مورد علائم گزارش شده توسط بیمار
برای بررسی تارهای صوتی و حنجره، اغلب از یک یا چند ابزار استفاده می شود که عبارتند از:
- لارنگوسکوپ انعطاف پذیر: یک لوله باریک و انعطاف پذیر با نور و دوربین که از طریق بینی وارد می شود.
- لارنگوسکوپ سفت و سخت: یک لوله باریک و سفت که از طریق دهان وارد می شود.
- استروبوسکوپی: دوربینی با نور فلش زن که تصویر حرکت آهسته تارهای صوتی را در حین ارتعاش ارائه می دهد.
چگونه می‌توان از بروز پیرصوتی جلوگیری کرد؟
شاید ادعای اینکه به طور کامل از بروز پیرصوتی جلوگیری کرد، صحیح نباشد چراکه این عارضه بخشی از فرآیند پیری طبیعی بدن است. اما می‌توان با رعایت برخی نکات به کند شدن و کمرنگ شدن آن کمک کرد. برخی از این نکات عبارتند از:
- حفظ سلامت عمومی و ایمنی بدن با خوردن غذاهای مغذی و سالم، ورزش کردن منظم و خواب کافی
- اجتناب از عوامل آسیب‌رسان به حنجره و تارهای صوتی مانند سیگار، الکل، مواد تحریک‌کننده گلو، آلودگی هوا، گرد و غبار، سرما یا گرمای شدید
- رعایت بهداشت صوتی و استفاده از تکنیک‌های صحیح آواسازی مانند گرم کردن صدا قبل از خواندن یا صحبت کردن، تنظیم و یا اصلاح الگوی تنفسی، اجتناب از فریاد زدن، خشکی گلو، خلط گلو یا سرفه زیاد
- جلوگیری از خشکی گلو با نوشیدن آب کافی در طول روز، استفاده از مرطوب‌کننده یا بخور هوا، مصرف آب‌نبات یا قرص‌های مرطوب‌کننده گلو
- مشاوره با یک متخصص صوت درمانی یا یک مربی آواز ماهر صدا برای یادگیری تمرینات صوتی و تنفسی مناسب برای بهبود عملکرد و استقامت تارهای صوتی
- در صورت لزوم، مصرف منظم داروهایی که پزشکتان تجویز کرده است برای کنترل بیماری‌های مرتبط با پیرصوتی مانند ریفلاکس اسید معده، آسم، دیابت یا بیماری‌های عصبی
اینها برخی از راه‌هایی هستند که می‌توانید برای کاهش اثرات پیرصوتی انجام دهید. اما باید به یاد داشته باشید که پیرصوتی یک شرایط طبیعی است و نیاز به پذیرش و تطبیق با آن دارد. صدای شما بخشی از هویت و شخصیت شماست و می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند. ولی اینکه تا چه حد این صدا تحت تاثیر عرضه پیرصوتی قرار بگیرد تا حد زیادی به خودتان بستگی دارد!
آیا ممکن است عارضه پیرصوتی در سنین جوانی هم رخ دهد؟
بله، پیری حنجره یا پیرصوتی یک عارضه است که می‌تواند در سنین جوان تر هم اتفاق بیفتد. پیری حنجره به معنی کاهش حجم و قدرت صدا به دلیل تحلیل عضلات و غضروف‌های حنجره است. عواملی مانند استفاده نادرست از صدا، استعمال دخانیات، ریفلاکس اسید معده، آلودگی هوا، عفونت‌های حنجره و بیماری‌های عصبی می‌توانند باعث شروع زودتر این عارضه شوند. برای پیشگیری از پیری حنجره، توصیه می‌شود رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات، مراقبت از صدا را در برنامه خود داشته باشید و در صورت داشتن علایمی مانند گرفتگی صدا، درد حنجره، سرفه و خشکی گلو به متخصص گوش، حلق و بینی یا گفتاردرمانگر مراجعه کنید.
آیا پیرصوتی قابل درمان است؟
اگر آتروفی تارهای صوتی یا پیری حنجره تشخیص داده شد، صوت درمانی توسط متخصص گفتاردرمانی رایج‌ترین نوع درمان است. با تمرکز بر بهبود تکنیک های آوازی و پشتیبانی بهتر تنفس، بسیاری از افراد بهبود در حجم، کیفیت و استقامت صدا را تجربه می‌کنند. هدف صوت درمانی بهبود کیفیت و عملکرد صدا است. هدف صوت درمانی بهبود کیفیت و عملکرد صدا است. صوت درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات تنفسی برای کنترل و حمایت تنفسی در حنجره
- تمرینات صوتی برای تقویت، تنظیم و ارتعاش تارهای صوتی
- تمرینات آوازی برای بهبود تلفظ، لحن، دامنه و وضوح صدا
- تغییرات سبک زندگی برای حفظ بهداشت صدا و تارهای صوتی
- مشاوره و آموزش برای پذیرش و تطبیق با تغییرات صدا
آیا پیرصوتی نیاز به جراحی دارد؟
درمان پیرصوتی بستگی به گستردگی علائم و شدت آنها دارد. در اغلب موارد نیاز به جراحی نبوده و بهبود قابل توجهی با تمرینات صوت درمانی دیده می‌شود. در برخی موارد که اختلال صدای ناشی از پیرصوتی شدید باشد و به صوت درمانی پاسخ ندهد، به احتمال زیاد به یکسری تزریقات تارهای صوتی یا روش های جراحی برای بهبود علائم نیاز است. برخی از این روش ها عبارتند از:
- تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) برای کاهش علائم لرزش صدا
- تزریق فیلر موقت برای بزرگ کردن حجم تارهای صوتی که تون عضلانی را از دست داده اند
- تزریق چربی در موارد طولانی مدت تر که از چربی شکم برای بزرگ کردن حجم تارهای صوتی استفاده می‌شود
- تیروپلاستی، از روش های جراحی برای قرار دادن ایمپلنت در تارهای صوتی برای داشتن صدای قوی‌تر
نقش کلینیک گفتاردرمانی نیاوا در درمان پیرصوتی
کلینیک گفتاردرمانی نیاوا در تهران یکی از مراکز برجسته و تخصصی در ارزیابی و درمان اختلالات صدا می‌باشد. این کلینیک با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته مانند دستگاه استروبوسکوپی حنجره، به خوبی می‌تواند عارضه پیرصوتی را در افراد مبتلا تشخیص داده و علاوه بر آن راهکارهای درمانی توسط متخصص صوت درمانی ارائه کند.
*نیاوا همصدای شما در تمام لحظه ها*
منابع:
The Elderly Voice: Mechanisms, Disorders and Treatment Methods – PMC (nih.gov)
Factors associated with voice disorders among the elderly: a systematic review – PMC (nih.gov)