اتیسم در کودکان و بزرگسالان
اختلال اتیسم چیست؟
اختلال طیف اتیسم (ASD) یک اختلال عصبی – رشدی محسوب میشود که بر نحوه تعامل افراد با دیگران، برقراری ارتباط، یادگیری و به طور کلی رفتار و زندگی روزمزه تأثیر می گذارد. علائم اتیسم، معمولاً در ۲ سال اول زندگی ظاهر می شوند، بنابراین؛ اگرچه اتیسم در هر سنی قابل تشخیص است، اما به عنوان یک “اختلال رشدی” توصیف می شود.
کودکان اتیسم ممکن است دشواری‌هایی در برقراری ارتباطات اجتماعی و درک شیوه‌های ارتباطی دیگران داشته باشند. همچنین، در توانایی یادگیری، تحلیل اطلاعات، و تطبیق با تغییرات محیطی ضعف نشان میدهند.مداخلات و درمانهای تیمی از جمله :گفتاردرمانی،کاردرمانی،رفتاردرمانی و دارودرمانی میتواند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم کمک کند.
کلینیک گفتاردرمانی نیاوا به‌عنوان یکی از بهترین مراکز تخصصی درمان اختلال طیف اتیسم در تهران شناخته میشود. این مرکز با داشتن ترین و مجرب‌ترین درمانگران، شرایط مناسبی را برای شما فراهم می‌کند تا با ارائه ارزیابی دقیق، تشخیص قطعی و مداخلات درمانی زودهنگام، به منظور حل مشکلات کودکان، لبخند رضایت را بر لبان شما بنشاند.
علائم کلی اتیسم در کودکان چیست؟
| شماره | توضیحات |
|---|---|
| ۱ | مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران؛ عدم تماس چشمی و عدم تمایل به مشارکت در بازی با سایر کودکان. |
| ۲ | علایق محدود و رفتارهای تکراری؛ تمرکز بر تبلیغات خاص، علاقه به حرکت لباس‌ها و چرخش ماشین لباسشویی، پریدن و چرخیدن، چرخاندن اشیاء، چیدن مکرر لگوها. |
| ۳ | تأثیرات منفی بر توانایی عملکرد در مدرسه، کار و سایر زمینه‌های زندگی. |
بر اساس اصول کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا ایجاد شده و طبق تحقیقات اخیر،افراد مبتلا به اتیسم اغلب و به طور کلی دارای علایم زیر میباشند:
-کودکان اتیسم در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران مشکل دارند.همچنین علائمی نظیر عدم برقراری تماس چشمی و عدم تمایل به مشارکت با سایر کودکان در بازی در افراد مبتلا به اتیسم مشاهده میشود.
-کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم (ASD) ممکن است علایق محدود و رفتارهای تکراری داشته باشند. این رفتارها شامل فعالیت‌هایی مثل : تمرکز بر چند تبلیغ خاص از تلویزیون، علاقه شدید و غیرعادی به حرکت لباس‌ها و چرخش ماسین لباسشویی، پریدن و چرخیدن در یک مسیر دورانی و چرخاندن اشیاء مختلف از جمله تایرهای ماشین اسباب‌بازی، یا ترتیب دادن مکرر لگوهای اسباب‌بازی در یک صف می‌باشد.
-این کودکان علائمی از خود نشان میدهند که بر توانایی آنها در عملکرد در مدرسه، کار و سایر زمینه های زندگی تأثیرات منفی می گذارد.
سطوح اتیسم
اختلال اتیسم به عنوان یک “طیف” شناخته می شود، زیرا تنوع گسترده ای در نوع و شدت علائمی که افراد تجربه می کنند وجود دارد.کودکان مبتلا به اتیسم به سه سطح مختلف با توجه به میزان حمایت مورد نیاز افراد، طبقه‌بندی میشود و این نشان می‌دهد یک فردآسیب دیده ممکن است به چه سطحی از حمایت و کمک اطرافیان و خانواده نیاز داشته باشد.
سه سطح عبارتند از:
–سطح ۱: که در حال حاضر پایین ترین سطح از نظر حمایت است. یعنی، کودکان اتیسمی که در این سطح هستند، برای کمک به مسائل و مهارت های روزمره ی بسیار ظریف و در سطوح بالا و پیشرفته مانند: برقراری تماس چشمی مداوم و مناسب، استفاده از موضوع مناسب در مکالمه و داشتن یک مکالمه منسجم و پیوسته، دوست یابی و مهارت های سازماندهی و برنامه ریزی نیاز به حمایت دارند.
–در سطح ۲: در این level فرد در رده‌ی میانی قرار دارد که نیاز به حمایت قابل توجه دارد. مشکلات این سطح به طور آشکار برای دیگران قابل مشاهده است. این مشکلات ممکن است شامل :
-محدودیت‌هایی در ارتباطات کلامی با همسالان که ممکن است توانایی کلامی فرد در مقایسه با همسن و سالان خود تاخیر داشته باشد و همچنین با مشکلاتی در تحصیل در محیط مدرسه مواجه شود.
-داشتن علایق بسیار محدود و اجرای رفتارهای تکراری و مکرر که ممکن است به مشکلاتی در زندگی روزمره افراد منجر شود.
-سطح ۳: در شدیدترین انتهای طیف، سطح ۳ قرار دارد که به پشتیبانی بسیار قابل توجهی نیاز دارد. علائم مرتبط با هر دو سطح ۱ و ۲ هنوز وجود دارد، اما بسیار شدیدتر است و با عوارض دیگری نیز همراه است. کودکان اتیسم در این سطح توانایی محدودی برای برقراری ارتباط دارند.همچنین احتمالا در این سطح گفتار وجود ندارد و باید به دنبال روش های جایگزین برای برطرف کردن نیاز ها به صورت محدود و تا حدممکن براساس توانایی کودک بود
و کودکان اتیسم در این سطح ممکن است بسیاری از مقاصد ارتباطی مانند درخواست کردن، اعتراض کردن، تماس چشمی واکنش به اسم و … اصلا نداشته‌باشند و به طور خلاصه نیاز به حمایت زیاداز طرف خانواده و درمانگران توانبخشی نظیر گفتاردرمانگر و‌کادرمانگرمیباشد.
چه کسانی به اتیسم مبتلا میشوند؟
افراد از هر جنس، نژاد، قومیت و پیشینه اقتصادی ممکن است به اتیسم مبتلا شوند. اگرچه اتیسم می تواند یک اختلال مادام العمر باشد و فرد و خانواده را از زمان تولد تا آخرین لحظه حیات درگیر خود کند اما خدمات درمانی مختلف نظیر گفتاردرمانی و کاردرمانی می توانند علائم و عملکرد روزانه فرد را بهبود بخشند. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که همه کودکان غربالگری اتیسم را دریافت کنند. کلینیک گفتاردرمانی نیاوا با بکارگیری تست‌های تشخیصی و غربالگری تخصصی معتبر در زمینه اختلال طیف اتیسم (ASD)، توانسته است منابع مناسبی را برای تشخیص و ارزیابی اولیه فراهم آورد. تیم تخصصی ما، با انجام این آزمون‌ها و ارزیابی‌های ابتدایی، در صورت تشخیص علایم مشکوک به اتیسم، به منظور تسریع درمان برای کودکان مبتلا به این اختلال، مداخلات لازم را اجرا می‌نماید.
علائم اتیسم در کودکان چیست؟
علائم اتیسم ممکن است متنوع باشند و برای هر کودک متفاوت باشند. همه افراد مبتلا به اتیسم تمامی این رفتارها را ندارند، اما بیشتر آنها چندین مورد از رفتارهای ذکر شده در زیر را خواهند داشت.برخی علائم رایج عبارتند از:
نقص در رفتارهای ارتباطی و اجتماعی :
-کودکان اتیسم برقراری تماس چشمی کم یا متناقض دارند یعنی فقط با برخی از افراد میتوانند تماس چشمی برقرار کنند و یا به صورت رفت و برگشتی به مخاطب نگاه میکنند .همچنین ممکن است در طول یک مکالمه واحد، گاهی به مخاطب توجه کنند و گاهی نیز توجه انتخابی دارند و‌هیچ توجهی نمیکنند.
-در واقع به نظر می رسد کودکان اتیسم به افرادی که با آنها صحبت می کنند ،نگاه نمی کنند یا به آنها گوش نمی دهند و به صورت کلی توجه وتمرکز مناسبی روی مکالمه و مخاطب خود ندارد.
-به ندرت علاقه و احساسات خود را به اشتراک می گذارند یا به ندرت از اشیا یا فعالیت ها لذت می برند به طور مثال،تمایلی به نشان دادن اسباب بازی های خود به کودکان دیگر و دعوت از ان ها برای بازی ندارد و ترجیح می دهد به تنهایی بازی کند.
-این کودکان به نام خود‌واکنش نشان نمیدهند و یا به درخواست های شفاهی والدین با کندی پاسخ میدهند. و ممکن است پدر و مادر به این فکرکنند که شاید کودک ناشنوا است. در صورتی که در واقعیت اینطور نیست و فقط به نام خود علیرغم صداهایی که بسیار برای اوجذاب هستند پاسخ نمی دهد.
– کودکان مبتلا به اتیسم در جواب به سوالات حین مکالمه، پاسخ مناسب نمی دهند و علاقه ای هم به سوال کردن ندارند.
-غالباً کودکان ASD بدون توجه به اینکه دیگران علاقه ای ندارند یا بدون دادن فرصتی برای پاسخگویی به دیگران در مورد موضوع مورد علاقه صحبت می کنند.
-در کودکان اتیسم حالات چهره، حرکات و ژست ها با آنچه گفته می شود مطابقت ندارد یعنی در صورت او خبری از بیان احساسات مختلف نیست.
-این کودکان لحن غیرمعمول دارند و ممکن است صدای انها شبیه گفتار آواز مانند یا روباتیک به نظر برسد .
-کودکان اوتیسم در درک دیدگاه افراد ناتوان هستند و نمیتوانند اقدامات دیگران و یا احساسات آن ها را پیش بینی کنند. به طور مثال قادر نیستند نشانه هایی مانند زبان بدن را حدس بزند و اینکه بفهمند مخاطب او چه حسی دارد و با او همدلی کنند.
-همچنین این افراد در تنظیم رفتارها در موقعیت های اجتماعی ضعیف عمل میکنند ،به طور مثال نمی دانند باید با معلم خود و در محیط مدرسه متفاوت از دوست خود در زمین بازی رفتار کند.
– کودکان اتیسم نمیتوانند در بازی های تخیلی شرکت کنند و در دوست یابی مشکل دارند.
| شماره | نقص در رفتارهای ارتباطی و اجتماعی |
|---|---|
| ۱ | تماس چشمی کم یا متناقض؛ توجه انتخابی در مکالمات. |
| ۲ | نگاه نکردن یا گوش ندادن به مخاطب؛ عدم توجه و تمرکز مناسب. |
| ۳ | به ندرت اشتراک احساسات و علایق؛ تمایل به بازی تنها؛ عدم دعوت دیگران. |
| ۴ | عدم واکنش به نام خود؛ پاسخ کند به درخواست‌های والدین؛ ظاهراً ناشنوا اما به صداهای جذاب پاسخ میدهند. |
| ۵ | عدم پاسخ مناسب به سؤالات؛ عدم علاقه به سؤال کردن. |
| ۶ | صحبت درباره علایق خود بدون توجه به علاقه یا فرصت پاسخ دیگران. |
| ۷ | عدم تطابق حالات چهره، حرکات و ژست‌ها با گفتار؛ بیان نکردن احساسات. |
| ۸ | لحن غیرمعمول؛ گفتار آوازگونه یا روباتیک. |
| ۹ | ناتوانی در درک دیدگاه دیگران؛ عدم پیش‌بینی اقدامات و احساسات؛ عدم درک زبان بدن؛ عدم همدلی. |
| ۱۰ | ضعف در تنظیم رفتارهای اجتماعی؛ ناآگاهی از رفتار مناسب در موقعیت‌های مختلف. |
| ۱۱ | ناتوانی در بازی‌های تخیلی؛ مشکل در دوست‌یابی. |
۲٫رفتارهای محدود کننده / تکراری :
علائم کودکان اتیسم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تکرار برخی رفتارها یا داشتن رفتارهای غیرعادی، مانند تکرار کلمات یا عبارات (رفتاری به نام اکولالیا)
- داشتن علاقه شدید پایدار به موضوعات خاص، مانند اعداد، جزئیات یا قوانین (مثلا این کودکان نمی تواند به جز مسیر همیشگی از مسیر دیگری به خانه برگردند)
- نشان دادن علایق بیش از حد متمرکز، مانند علاقه به اشیاء متحرک یا قسمت هایی از اشیاء مثل چرخ ماشین اسباب بازی
- ناراحت شدن از تغییرات جزئی در روتین های روزمره مثلا کودکان اتیسم نمی توانند غذا یا لباس متفاوتی را جایگزین کنند.
- کودکان مبتلا به اتیسم در مقایسه با دیگران، نسبت به ورودی های حسی، مانند نور، صدا، لباس یا دما حساس تر یا کمتر حساس هستند. (ممکن است درد را بسیار کمتر از دیگران حس کنند و متوجه آسیب های وارد شده به بدن خود نشوند و یا به جز یک جنس پارچه خاص نتوانند تماس باقی موارد را روی پوست خود تحمل کنند )
افراد مبتلا به ASD ممکن است مشکلات خواب و زودرنجی را نیز تجربه کنند.
| شماره | رفتارهای محدود کننده / تکراری |
|---|---|
| ۱ | تکرار برخی رفتارها یا داشتن رفتارهای غیرعادی، مانند تکرار کلمات یا عبارات (اکولالیا). |
| ۲ | داشتن علاقه شدید و پایدار به موضوعات خاص، مانند اعداد، جزئیات یا قوانین؛ ناتوانی در تغییر مسیرهای روزمره. |
| ۳ | نشان دادن علایق بیش از حد متمرکز، مانند علاقه به اشیاء متحرک یا قسمت‌هایی از اشیاء مثل چرخ ماشین اسباب‌بازی. |
| ۴ | ناراحت شدن از تغییرات جزئی در روتین‌های روزمره؛ ناتوانی در جایگزینی غذا یا لباس متفاوت. |
| ۵ | حساسیت بیشتر یا کمتر به ورودی‌های حسی مانند نور، صدا، لباس یا دما؛ ممکن است درد را کمتر حس کنند یا به جنس خاصی از پارچه حساس باشند. |
| ۶ | تجربه مشکلات خواب و زودرنجی. |
نقاط قوت کودکان اتیسم
افراد در طیف اتیسم ممکن است نقاط قوت زیادی داشته باشند، از جمله:
- توانایی یادگیری چیزها با جزئیات و به خاطر سپردن اطلاعات برای مدت طولانی
- یادگیری قوی دیداری و شنیداری
- توانایی بالا در ریاضیات، علوم، موسیقی یا هنر
از کجا بفهمم کودکم اتیسم داره؟
بررسی اینکه “آیا کودک من اتیسم دارد یا نه؟ یکی از مسائلی است که بسیاری از والدین از متخصصان گفتاردرمانی و نورولوژی کودکان می‌پرسند. تنها روش قطعی برای تشخیص اتیسم در نوزادی، کودکی و سنین مدرسه، مشاهده و بررسی رفتار کودک است. تشخیص این اختلال در نوزادان و کودکان زیر یک سال سن، بسیار مشکل است و برای شناسایی آن، نیاز است که از حدود ۴ ماهگی، به دقت به رفتارهای کودک توجه شود.
نمونه هایی از ارتباطات اجتماعی و ویژگی های تعامل اجتماعی مربوط به کودک دارای اتیسم در سنین اولیه می تواند شامل موارد زیر شود:
| سن (ماه) | نشانه‌ها |
|---|---|
| ۴ | غان و غون نمی‌کند. |
| ۵-۶ | لبخند اجتماعی ندارد، تماس چشمی خودداری می‌کند یا حفظ نمی‌کند. |
| ۹ | به نام خود پاسخ نمی‌دهد. حالات چهره مانند شادی، غم، عصبانیت و تعجب را نشان نمی‌دهد. |
| ۱۲ | بازی‌های تعاملی ساده‌ای مانند دالی بازی انجام نمی‌دهد. از ژست‌های کمی استفاده می‌کند یا اصلاً استفاده نمی‌کند (مثل خداحافظی). |
| ۱۵ | با دیگران علایقش را به اشتراک نمی‌گذارد (مثل نشان دادن اسباب بازی مورد علاقه). |
| ۱۸ | اشاره نمی‌کند تا چیز جالبی را نشان دهد (مثل گربه یا گنجشک کوچک در پیاده‌رو). |
| ۲۴ | متوجه نمی‌شود که دیگران آسیب می‌بینند یا ناراحت میشوند. |
| ۳۶ | به کودکان دیگر توجه نمی‌کند و با آنها در بازی همراه نمی‌شود. |
| ۴۸ | در طول بازی تظاهر به چیز دیگری مانند معلم یا ابرقهرمان نمی‌کند. |
| ۶۰ | برای شما آواز نمی‌خواند، نمی‌رقصد و ادا و پانتومیم اجرا نمی‌کند. |
در صورتی که کودک شما علائم مشابه اتیسم را دارد حتما جهت ارزیابی تشخیص قطعی با یک نورولوژیست کودک و یا متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید. کلینیک گفتاردرمانی نیاوا با داشتن تیم متخصص و توانمند در زمینه توانبخشی و درمان اتیسم، به والدین و کودکان کمک می‌کند تا با استفاده از تکنیک های درمانی متنوع و به‌روز در زمینه گفتاردرمانی ،رفتاردرمانی و کاردرمانی قدم در مسیر پیشرفت و بهبود توانایی‌های کودکان مبتلا به اتیسم بردارند.
نیاوا همصدای شما در تمام لحظه ها