بررسی دقیق اختلال خواندن در کودکان یا دیسلکسیا
مقدمه
چالش‌های خواندن در کودکی: دیسلکسیا و راه‌های درمان
اختلال خواندن در کودکان، معروف به دیسلکسیا، یک مشکل تحصیلی رایج است که می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر زندگی فرد داشته باشد. این اختلال از سنین پایین آغاز می‌شود و نیازمند توجه ویژه است. مقاله حاضر، ارائه‌شده توسط کلینیک گفتاردرمانی نیاوا، به بررسی علل و راهکارهای مواجهه با این چالش‌ها می‌پردازد.
اختلال خواندن در کودکان، که گاهی به عنوان دیسلکسیا یا نارساخوانی شناخته می‌شود، شامل مشکلاتی در فرآیند یادگیری خواندن و نوشتن است. برای مثال، کودکی که به دیسلکسیا مبتلاست ممکن است در تشخیص و ترتیب حروف و کلمات دچار مشکل شود درخواندن چنین کودکی ممکن است حروفی مانند (ک) و (ت) را با یکدیگر اشتباه بگیرد یا کلمه (غذا) را (گذا) بخواند.
اختلال خواندن، یک چالش تحصیلی رایج در دوران کودکی، می‌تواند در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، تا دوران بزرگسالی تداوم یابد. این مسئله، که اغلب در سنین پایین آغاز می‌شود، نیازمند توجه ویژه و اقدامات فوری است تا از بروز مشکلات بلندمدت جلوگیری شود.
این مقاله توسط کلینیک تخصصی گفتاردرمانی نیاوا ارائه شده و به بررسی دقیق و جامع مشکلات خواندن در کودکان می‌پردازد. همراه ما باشید تا با علل و راهکارهای مواجهه با این چالش‌ها آشنا شوید.
بخش اول: مشکلات خواندن در کودکان مدرسه‌ای
کودکان مبتلا به دیسلکسیا با مشکلات متنوعی در خواندن روبرو هستند. این اختلال، که بر خواندن و درک مطالب تأثیر می‌گذارد، نشان‌دهنده ضعف ذهنی یا کمبود توانایی‌های شناختی نیست. با روش‌های درمانی مناسب و گفتاردرمانی می‌توان کودکان را در مسیر رشد و پیشرفت قرار داد.
مشکلات خواندن کودکان مدرسه رو:
کودکان مبتلا به اختلال خواندن با چالش‌های مختلفی مواجه هستند. آنها در شناسایی صحیح گفتار و استفاده از آن برای ارتباط با حروف و کلمات دچار مشکل هستند. این امر می‌تواند روند یادگیری و توانایی‌های خواندن کودک را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد.
درک اشتباهی که در جامعه نسبت به ارتباط بین دیسلکسیا و سطح هوش کودکان وجود دارد، نیازمند تصحیح است. دیسلکسیا، که یکی از شایع‌ترین اختلالات یادگیری در کودکان است، هیچ ارتباطی با بهره هوشی آنها ندارد. این اختلال، که بر خواندن و درک مطالب تاثیر می‌گذارد، به هیچ وجه نشان‌دهنده ضعف ذهنی یا کمبود توانایی‌های شناختی نیست.
بنابراین، خانواده‌ها و مربیان باید بدانند که با استفاده از روش‌های درمانی مناسب و گفتاردرمانی مستمر، می‌توانند کودکان مبتلا به دیسلکسیا را در مسیر رشد و پیشرفت قرار دهند.
تحقیقات گسترده‌ای که در زمینه دیسلکسیا انجام شده است، نشان داده که با حمایت مداوم والدین و مربیان، همچنین با تکرار و تمرین‌های مستمر، کودکان می‌توانند توانایی‌های خود را در خواندن و درک متون بهبود بخشند.
علاوه بر این، محیط‌های تشویق‌آمیز و مثبت می‌توانند تاثیر قابل توجهی در تقویت اعتماد به نفس و توانایی‌های یادگیری کودکان مبتلا به دیسلکسیا داشته باشند. راهکارهایی نظیر بازی‌های کلامی، نرم‌افزارهای آموزشی و فعالیت‌های خلاقانه می‌توانند به عنوان بخشی از برنامه درمانی مورد استفاده قرار گیرند. در نهایت، درک صحیح و آگاهی نسبت به این اختلال و رویکردهای درمانی می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی و اجتماعی کودکان مبتلا به دیسلکسیا کمک شایانی کند.
و اگر گمان می کنید فرزند شما ممکن است اختلال خواندن داشته باشد، با متخصصین ما در کلینیک گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر در تماس باشید.
بخش دوم: شیوع اختلال خواندن در کودکان
شیوع دیسلکسیا در جامعه متغیر است، اما تخمین زده می‌شود که حدود ۵ تا ۱۰ درصد از جمعیت درگیر این اختلال هستند. آگاهی والدین در این زمینه می‌تواند در تشخیص و درمان زودهنگام کودکان مبتلا به دیسلکسیا موثر باشد.
شیوع اختلال خواندن(بدخواندن) در کودکان
علی‌رغم انجام تحقیقات گسترده برای تعیین آمار دقیق، میزان شیوع اختلال دیسلکسیا در جامعه همچنان یک موضوع نامشخص باقی مانده است. با این حال، بر اساس داده‌های تجربی، تخمین زده می‌شود که حدود ۵ تا ۱۰ درصد از جمعیت درگیر این اختلال هستند. این آمار نشان‌دهنده اهمیت آگاهی والدین در زمینه دیسلکسیا و روش‌های مقابله با آن است. دانش و اطلاعات کافی والدین در مورد دیسلکسیا می‌تواند به آنها کمک کند تا در فرآیند تشخیص، درمان و حمایت از کودکان مبتلا به دیسلکسیا نقش موثرتری داشته باشند، و در نتیجه به بهبود کیفیت زندگی تحصیلی و اجتماعی فرزندان خود کمک کنند.
بخش سوم: علت مشکل خواندن در کودکان
دیسلکسیا ناشی از عوامل ژنتیکی و مشکلات مغزی است. نورون‌های کمتر در مناطق مغزی مرتبط با زبان و یادگیری، می‌تواند به کاهش عملکرد فعالیت نیم‌کره چپ منجر شود. این عوامل متنوع و پیچیده نشان می‌دهد که علل اختلال در خواندن به چندین عامل برمی‌گردد.
علت مشکل خواندن در کودکان چیست؟
به طور کلی، نارساخوانی یا دیسلکسیا یک مشکل یادگیری است که بر روی مهارت‌های خواندن و نوشتن در کودکان تأثیر می‌گذارد.
عوامل ژنتیکی نقش اساسی در بروز این بیماری دارند.
این اختلال بیش از ۸۰ درصد از افراد مبتلا به خود را در خانواده‌هایی می‌یابد که حداقل یکی از اعضای خانواده دچار این مشکل می‌شود.
عوامل دیگری نیز بر بروز اختلال در خواندن تأثیر دارند. تعداد نورون‌های مغزی در بخش‌های مختلف مغز که به زبان و یادگیری مرتبط هستند، نقش اساسی در این اختلال دارند.
افراد مبتلا به اختلال در خواندن معمولاً تعداد کمتری از نورون‌ها در این مناطق دارند. این می‌تواند به کاهش عملکرد فعالیت نیم‌کره چپ منجر شود، که به عنوان یکی از عوامل اصلی بروز اختلال در خواندن شناخته می‌شود.
علاوه بر این عوامل، نقص در عملکرد زبانی، مهارت‌های شنیداری ضعیف، مشکلات در مهارت‌های ادراک بینایی، حرکات چشمی ناپایدار و نقص در مهارت‌های حافظه نیز ممکن است در بروز اختلال در خواندن نقش داشته باشند. ترکیب این عوامل متنوع و پیچیده نشان می‌دهد که علل اختلال در خواندن به چندین عامل برمی‌گردد که تأثیرات متفاوتی را بر روی توانایی یادگیری و خواندن افراد دارند.
بخش چهارم: علائم نارساخوانی در کودکان
شناسایی علائم نارساخوانی می‌تواند در ارزیابی و تشخیص به موقع دیسلکسیا بسیار حیاتی باشد. این علائم شامل مشکلات در تشخیص حروف، دشواری‌های یادگیری و حفظ الفبا، و تلفظ نادرست کلمات است.
علائم نارساخوانی در کودکان
برای درک عمیق‌تر و جامع‌تر از علائم مرتبط با دیسلکسیا یا آنچه به اصطلاح نارساخوانی نامیده می‌شود، به مرور زمان و با پیشرفت سن، اهمیت دارد که منابع معتبر و دقیقی را مطالعه کنیم. این علائم ممکن است در سنین مختلف با شدت و ظاهری متفاوت بروز کنند و شناسایی به موقع آنها می‌تواند در طراحی و اجرای راهکارهای آموزشی و درمانی مؤثر، بسیار حیاتی باشد. از این رو، ما به شما پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تر، به بخش مقالات تخصصی وبسایت مطب گفتاردرمانی نیاوا مراجعه کنید.
علایم اولیه دیسلکسی قبل از ۵ سالگی
شناسایی اولین نشانه‌های دیسلکسیا، که یکی از شایع‌ترین اختلالات یادگیری به شمار می‌رود، اغلب در دوران نوپایی کودکان، در حدود یک تا دو سالگی، آغاز می‌شود. این دوره زمانی حساس، مرحله‌ای است که کودکان شروع به فراگیری و تولید اولین صداها و واژگان خود می‌کنند، و درک اینکه چگونه این فرایند تکامل می‌یابد، می‌تواند نشان‌دهنده زمینه‌های احتمالی برای چالش‌های آتی در خواندن و نوشتن باشد. بر اساس مطالعات و تحقیقات در زمینه اختلالات یادگیری، کودکانی که تا سن ۱۵ ماهگی اولین کلمات خود را نمی‌گویند و یا تا ۲ سالگی قادر به تشکیل اولین جملات خود نیستند، ممکن است بیشتر در معرض خطر توسعه دیسلکسیا یا خوانش پریشی قرار گیرند.
با این وجود، مهم است تاکید کنیم که وجود تاخیر در گفتار در دوران کودکی به طور قطعی به معنای ابتلا به دیسلکسیا در آینده نیست. تاخیر در گفتار می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد و لزوماً نشان‌دهنده وجود یک اختلال یادگیری نیست. علاوه بر این، بسیاری از افراد مبتلا به دیسلکسیا ممکن است هیچ تاخیر قابل توجهی در گفتار در دوران کودکی خود تجربه نکرده باشند. به همین دلیل، تاخیر در گفتار باید به عنوان یک علامت هشداردهنده برای والدین و مراقبین در نظر گرفته شود تا به رشد زبانی و توانایی‌های ارتباطی کودکان خود توجه ویژه‌ای داشته باشند.
در نهایت، درک اهمیت رصد و پایش مراحل اولیه تکامل زبان و گفتار در کودکان و همچنین آگاهی از اینکه چه عواملی می‌توانند نشانه‌های اولیه دیسلکسیا باشند، برای کمک به کودکان در مسیر یادگیری و توسعه مهارت‌های خواندن و نوشتن بسیار حیاتی است. والدین و گفتاردرمانگران باید به دنبال منابع معتبر و راهنمایی‌های تخصصی باشند تا بتوانند به بهترین شکل از پتانسیل یادگیری کودک خود پشتیبانی کنند و در صورت مشاهده هر گونه نشانه‌ای که ممکن است نیاز به ارزیابی بیشتر داشته باشد، اقدامات لازم را انجام دهند.
سایر نشانه ها
سایر نشانه‌های اولیه دیسلکسیا در کودکان زیر ۵ سال، که به عنوان علائم زودهنگام این اختلال یادگیری شناخته می‌شوند، شامل چندین مورد کلیدی هستند که والدین و مربیان باید به دقت آنها را زیر نظر داشته باشند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عدم توانایی در تشخیص و نام‌گذاری حروف بر اساس اسامی آنها، که اغلب به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی دیسلکسیا در نظر گرفته می‌شود.
- چالش‌های قابل توجه در فرآیند یادگیری و حفظ اسامی حروف الفبا، که نشان‌دهنده مشکل در شناسایی و درک اولیه نمادهای زبانی است.
- دشواری‌هایی در به خاطر سپردن و تکرار شعرها و ترانه‌های کودکانه رایج، که بیانگر مشکلات احتمالی در حافظه شنیداری و فرآیندهای یادگیری میباشد.
- تلفظ نادرست کلمات آشنا و/یا استفاده از یک لحن کودکانه در سنینی که انتظار می‌رود کودکان توانایی‌های زبانی پیچیده‌تری داشته باشند.
- ناتوانی در تشخیص الگوهای ریتمیک و قافیه در زبان، که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات در درک ساختارهای زبانی و مهارت‌های شنیداری باشد.
درک و شناسایی این علائم زودهنگام می‌تواند در ارزیابی و تشخیص به موقع دیسلکسیا بسیار حیاتی باشد، به گونه‌ای که اقدامات گفتاردرمانی مناسب می‌تواند در سنین پایین‌تر آغاز شود.
علایم مشکلات خواندن یا دیسلکسی کودک ۵تا ۷ ساله
علائم دیسلکسیا در سنین پیش از مدرسه و ابتدای تحصیل، حدود ۵ یا ۶ سالگی، زمانی که کودکان فرآیند یادگیری خواندن را آغاز می‌کنند، به طور قابل توجهی بیشتر و آشکارتر می‌شوند. شناسایی این نشانه‌ها در مراحل اولیه، به ویژه در دوره‌های پیش دبستانی و ابتدایی، امکان‌پذیر است و می‌تواند کلیدی برای اقدامات به موقع باشد. با این حال، توجه داشته باشید که یک استاندارد جهانی و یکپارچه برای تشخیص دیسلکسیا وجود ندارد؛ بنابراین، تشخیص دقیق نیازمند ارزیابی دقیق و فردی توسط گفتاردرمان میباشد.
در این راستا، چندین نشانه مهم وجود دارد که می‌تواند به عنوان هشداری برای والدین و مربیان در نظر گرفته شود، که نشان می‌دهد یک کودک ممکن است در معرض خطر ابتلا به دیسلکسیا باشد:
– مشکل در درک این مفهوم که کلمات می‌توانند به صداهای جداگانه تقسیم شوند.
-بی میلی مسبت به خواندن
– اشتباهات مکرر در خواندن که ارتباطی با صدای واقعی کلمات موجود در متن ندارند.
– سابقه خانوادگی از مشکلات خواندن، به ویژه در والدین، خواهران، یا برادران.
– ابراز دشواری و ناراحتی از فرآیند خواندن.
– عدم تمایل به رفتن به مدرسه و اشتیاق کم نسبت به فعالیت‌های آموزشی.
-عدم هماهنگی و تطابق بین فعل و ضمیر و یا افزودن پسوند های نادرست به کلمه
– مشکلات در تلفظ و گفتار صحیح.
– دشواری در تولید صدای ابتدایی کلمات.
– عدم توانایی در مرتبط کردن حروف به صداهای متناظر آنها.
برنامه‌های مداخله زودهنگام گفتاردرمانی در درمان دیسلکسیا معمولاً بر تقویت آواشناسی (توانایی درک و استفاده از صداهای زبانی)، تمرینات آگاهی واجشناختی و تکنیک‌های خاص خواندن متمرکز هستند. این رویکردها با هدف بهبود توانایی‌های خواندن و فهم متنی در کودکان طراحی شده‌اند و می‌توانند به طور قابل توجهی به کاهش تأثیر دیسلکسیا بر پیشرفت تحصیلی و اجتماعی آنها کمک کنند. والدین ،گفتاردرمانان باید به دنبال راهنمایی‌های تخصصی و حمایت‌های آموزشی باشند تا بتوانند به بهترین شکل از توانایی‌های یادگیری کودک خود پشتیبانی کنند.
نشانه های دیسلکسی یا اختلال خواندن در کودکان ۸ الی ۹سال
دیسلکسیا یک اختلال یادگیری مشخص است که بر توانایی فرد در خواندن، نوشتن و گاهی اوقات درک زبان تأثیر می‌گذارد.نشانه‌های دیسلکسیا در دوران تحصیلی ابتدایی و متوسطه شامل موارد زیر می‌شود:
– نوشتار نامنظم و خوانا نبودن دست‌خط.
– پیشرفت کند در فراگیری مهارت‌های خواندن.
– خواندنی که همراه با سرعت پایین و تقلا و احساس ناراحتی است.
– استفاده از به میان اندازی ها مانند استفاده مکرر از واژه “چیز” ”خوب” ”مثلا“ و..
– مکث در هنگام جستجو برای کلمات مناسب و هنگام پاسخ‌گویی به سوالات به دلیل بازنمایی ضعیف
– استفاده بیش از حد از کلمات پُرکننده مانند “اووم” در گفتگوها.
– تلفظ نادرست کلمات طولانی، ناآشنا یا ناکلمه ها
– اشتباه گرفتن کلماتی که از نظر ظاهری یا صوتی به هم نزدیک هستند(سیر و شیر)
– دشواری در به یاد آوردن جزئیات دقیق مانند نام‌ها و تاریخ‌ها.
– مواجهه با مشکل در یادگیری و تلفظ کلمات جدید.
– اجتناب یا عدم تمایل به خواندن به صورت بلند.
رفع این چالش‌ها و حمایت از دانش‌آموزان با دیسلکسیا نیازمند توجه ویژه‌ای است که شامل برنامه‌های آموزشی مناسب، راهبردهای خاص یادگیری و حمایت‌های فردی وگفتاردرمانی می‌شود. افزایش آگاهی و مهارت‌های معلمان در شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری می‌تواند به بهبود تجربه آموزشی برای همه دانش‌آموزان کمک کند.
در صورتی که نگرانی‌هایی در خصوص احتمال وجود اختلال خواندن در کودک خود دارید، ما در کلینیک توانبخشی مطهره موسوی مهر آماده ارائه مشاوره و حمایت تخصصی هستیم. برای کسب اطلاعات بیشتر و هماهنگی جلسات مشاوره، لطفاً با ما تماس بگیرید.
منابع:
Dyslexie: Definition, Diagnose, Symptome – NetDoktor.ch
Was ist Dyslexia? Symptome und Behandlung bei LRS (neuronation.com)