چگونه از حنجره خود مراقبت کنیم؟
بهداشت صدا چیست؟
بهداشت صدا یا حنجره عبارت است از مجموعه ای از اصول و روش هایی که به منظور حفظ سلامت و کیفیت صدای افراد در برابر عوامل آسیب رسان مانند استفاده نادرست از صدا، عفونت های حنجره، آلودگی هوا، تنش های عصبی و غیره انجام می‌شود.
“کلینیک نیاوا”، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، در این مقاله به طور جامع به بهداشت صوتی و توصیه‌های اساسی برای معلمان، خوانندگان، و صداپیشه‌گان، به عوامل آسیب‌زننده حنجره و نقش گفتاردرمانی در درمان اختلال صدا پرداخته است. ما خوشحال می‌شویم که تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
بهداشت صدا شامل چه مواردی می‌شود؟
بهداشت حنجره یا بهداشت صوتی شامل حذف عادات غلط و موارد بد استفاده کردن از صدا، حفظ رطوبت حنجره، رعایت بهداشت غذایی، رعایت سلامت جسمی و روحی و… است که برای عموم مردم و کاربران حرفه‌ای صوت، برای داشتن یک صدای طبیعی و سالم ضروری می‌باشد.
آیا بهداشت صدا می‌تواند از بروز مشکلات حنجره جلوگیری کند؟
پیشگیری از آسیب های صوتی به معنای انجام تدابیری است که باعث کاهش خطر ایجاد ضایعات و التهابات در حنجره و صدا مانند ندول تارصوتی، پولیپ تارصوتی و … می‌شود. برخی از این تدابیر عبارتند از: رعایت اصول صحیح تولید صدا، استفاده از میکروفون و بلندگو در مواقع لازم، اجتناب از سیگار و الکل، کنترل ترشحات حنجره و بینی، مصرف آب فراوان، استراحت کافی برای صدا و … .
چه عواملی به صدا و حنجره آسیب می‌زند؟
به طور کلی، هر عاملی که باعث فشار زیاد یا التهاب به تارهای صوتی شود می‌تواند آسیب رسان باشد. برخی از عوامل آسیب رسان شایع عبارتند از:
- استفاده نادرست از صدا: مانند فریاد زدن، بلند صحبت کردن، صحبت کردن با فشار، تقلید صدا، گلو پاک کردن و سرفه مفرط
- عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی: مانند لارنژیت، سینوزیت، آنژین، سرماخوردگی و آنفولانزا
- مصرف مواد تحریک‌کننده: مانند سیگار، الکل، قهوه، ادویه‌های تند، نوشابه‌های گازدار و غذاهای ترش
- جراحی‌های گردن، سینه یا حنجره: مانند جراحی غده تیروئید، پاراتیروئید، قلب، ریه یا حنجره
- آسیب‌های فیزیکی: مانند ضربه، سوختگی و …
- بیماری‌های عصبی یا عضلانی: مانند فلج تارهای صوتی، میاستنی گراویس، دیستروفی عضلانی یا سرطان
- ریفلاکس معده: مانند بازگشت اسید معده به حنجره
برای پیشگیری از آسیب‌های حنجره و تارهای صوتی، باید از بهداشت صدا پیروی کرد و رفتارهای سالم در استفاده از صدا را رعایت کرد. همچنین باید مایعات کافی مصرف کرد، حنجره را مرطوب نگه داشت، غذاهای سالم و غیر تحریک‌کننده خورد و از تنفس و گفتار صحیح استفاده کرد. در صورت بروز هرگونه علائم نگران‌کننده، باید به متخصص مربوطه مراجعه کرد.
“مطب گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر” درزمینه مشاورات تخصصی بهداشت صوتی و درمان اختلالات مرتبط با صدا، به شما عزیزان خدمات ارائه می‌دهد.
۶ نکته مهم از بهداشت صدا که باید رعایت کنید:
- نوشیدن آب را فراموش نکنید!
- از بهترین راهکار های مرطوب سازی داخلی، نوشیدن آب فراوان است. نوشیدن آب ولرم بهتر از هر نوشیدنی دیگری است.
- به طور متوسط روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب توصیه می‌شود. (در افرادی که تمایلی به نوشیدن آب ندارند، توصیه می‌شود مقداری آب میوه یا طعم‌دهنده به آب اضافه کنند.)
- معلمان، اساتید، سخنرانان باید بیشتر از متوسط عموم مردم آب بنوشند.
- افراد سیگاری نیاز به آب بیشتری دارند.
- خانم‌های سالخورده‌ای که به دوران یائسگی رسیده‌اند، باید آب بیشتری مصرف کنند.
- استفاده از دستگاه بخور در خانه به‌عنوان مرطوب‌کننده خارجی به ویژه در آب هوای گرم تابستانی و سرد و خشک زمستانی توصیه می‌شود.
- شناسایی و عدم مصرف موادی که موجب خشکی و کم‌آبی مخاط حنجره می‌شوند
عوامل مختلفی در محیط و عادات روزمره زندگی شخصی ما وجود دارند که منجر به کم‌آبی بدن و همچنین خشکی مخاط حنجره و تارهای صوتی می‌شوند و شامل:
- نوشیدنی‌های الکلی
- نوشیدنی‌های کافئین دار مثل چای، قهوه، نسکافه
- غذا های پر نمک
- سوسیس و کالباس (خاصیت آب‌زدایی دارند)
- داروهای متداول ضد آلرژی مثل انواع آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضد سرفه و… (در صورتی که استفاده از این داروها ضروری باشد، باید بعد از مصرف آن‌ها، آب بیشتری بنوشید تا اثرات خشک‌کنندگی این داروها جبران شود.)
- از شدت بلندی صدای خود کم کنید!
زمانی که فردی با بلندی صدای بیش‌ازحد صحبت می‌کند، موجب برخورد محکم تارهای صوتی به یکدیگر شده و با گذشت زمان موجب آسیب به غشا و عضلات حنجره می‌شود که حتی می‌تواند منجر به ایجاد ضایعات غیر سرطانی مثل ندول، پولیپ یا کیست بر روی تارهای صوتی شود و کیفیت صدای غیرعادی و نارضایتی فرد از صدای خود را به دنبال داشته باشد.
از موارد زیر پرهیز کنید:
- بلند صحبت کردن یا بیش‌ازحد صحبت کردن
- صحبت کردن در محیط‌های پر سر‌وصدا
- صحبت کردن نجوا گونه به مدت طولانی
- فریاد زدن، جیغ زدن
- پاک کردن بیش‌ازحد گلو، سرفه و عطسه کردن زیاد
- خندیدن یا گریه کردن به صورت انفجاری و اغراق‌آمیز
- محدود کردن استعمال دخانیات
استنشاق دود و استعمال دخانیات به ویژه سیگار کشیدن برای سلامتی حنجره، ریه و دهان بسیار مضر است. شواهد نشان می‌دهد که استنشاق دود سیگار می‌تواند ساختار تارهای صوتی را تغییر دهد، مخاط آن را خشک کند و ارتباط مستقیمی با ابتلا به سرطان حنجره دارد و همچنین سیستم ایمنی بدن را هم تضعیف می‌کند. سیگار غالباً باعث تحریک پوشش مخاطی مجاری هوا و در نتیجه سرفه کردن مکرر یا پاک کردن گلو می‌شود.
- مواجه با عوامل آلرژی‌زا را کنترل کنید!
آلرژی‌ها و بیماری‌های دستگاه تنفسی را جدی بگیرید و به محض شدید شدن آن‌ها به پزشک مراجعه کنید.
عوامل آلرژی‌زا و داروهای ضد آلرژی می‌تواند اثرات جدی بر سیستم تنفسی فرد داشته باشد. عوامل آلرژی‌زا باعث تحریک غشاهای مخاطی مجاری هوا شده و می‌تواند منجر به عفونت سینوس‌ها و ترشح بیش‌ازحد مخاط شود. مخاط بیش‌ازحد برای تارهای صوتی ناخوشایند بوده و برای برطرف کردن آن فرد دچار سرفه‌های مکرر و پاک کردن بیش‌ازحد گلو می‌شود که این خود می‌تواند باعث آسیب تارهای صوتی شود. از طرفی داروهای ضد آلرژی موجب خشکی سطح تارآواها می‌شوند.
- بدون تجویز پزشک از داروهای مختلف مانند آنتی‌هیستامین استفاده نکنید!
- کنترل بازگشت اسید معده
بازگشت اسید معده، به بازگشت اسید از معده به مری گفته می‌شود. اگر این بازگشت اسید به صورت مکرر رخ دهد، فرد دچار بیماریGERD می‌شود. اگر گمان می‌کنید که GERD را تجربه کرده‌اید، توصیه می‌شود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. بسته به اینکه این اسید تا چه میزان در مری بالا برود، می‌تواند به تارهای صوتی و مخاط مسیر هوایی آسیب برساند. از علائم آن می‌توان به سوزش گلو، پاک کردن گلو، سرفه‌های خلط‌آور و… اشاره کرد. در اکثر موارد با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی، قابل‌حل است. یکی از موارد، پرهیز از مصرف مواد غذایی محرک، از جمله:
- خوردن غذا های چرب یا تند
- شکلات
- نعناع
- نوشیدنی‌های الکل دار
- نوشیدنی‌های کافئین دار
- استعمال سیگار و نیکوتین
و همچنین توجه و در نظر گرفتن یکسری از نکات مربوط به عادات صحیح غذایی که شامل موارد زیر می‌شود:
- از پر خوری بپرهیزید
- از خوردن سریع غذا بپرهیزید
- پس از خوردن غذا از ورزش کردن و آواز خواندن بپرهیزید
- پس از خوردن یا نوشیدن، به مدت ۲ الی ۳ ساعت دراز نکشید
- از مصرف غذا های ادویه‌دار، نوشیدنی‌ها و مرکبات اسیدی مثل (پرتقال، لیمو و آبمیوه های آن‌ها) بپرهیزید
- اگر اضافه وزن دارید، از وزن خود بکاهید
- لباس راحت بپوشید نه تنگ
- به پهلوی چپ بخوابید
نقش گفتاردرمانی در بهداشت صدا؟
گفتاردرمانی می‌تواند در بهبود و حفظ بهداشت صدا نقش مهمی داشته باشد. گفتاردرمانگر می‌تواند افراد را در مورد عادات و شیوه‌های صوتی سالم آموزش دهد، تکنیک‌ها و تمرین‌هایی را برای تقویت و تعادل تارهای صوتی ارائه کند، و مشکلات خاص مربوط به صدا را شناسایی و درمان کند. گفتاردرمانی می‌تواند به افراد کمک کند که صدای خود را بدون فشار یا آسیب به تارهای صوتی استفاده کنند، کیفیت صدای خود را بهبود بخشند، و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
آیا استروبوسکوپی حنجره می تواند به بهداشت صدا کمک کند؟
استروبوسکوپی حنجره یک روش تصویربرداری از حنجره و تارهای صوتی است که با استفاده از نور پرتوان و فرکانس بالا، حرکت تارهای صوتی را به صورت واضح و دقیق نشان می‌دهد. این روش می‌تواند به پزشکان و گفتاردرمانگران کمک کند تا اختلالات صدا را شناسایی، تشخیص و درمان کنند. استروبوسکوپی حنجره می‌تواند در پیشگیری از آسیب‌های صدا کمک کند به این صورت که:
- با نشان دادن وضعیت تارهای صوتی، می‌تواند به فرد آگاهی از رفتارهای صوتی آسیب‌زا بدهد و او را تشویق کند تا از بهداشت صدا پیروی کند.
- با نشان دادن تغییرات تارهای صوتی، می‌تواند به فرد هشدار دهد که صدای او در معرض خطر است و او را ترغیب کند تا به متخصص مربوطه مراجعه کند.
- با نشان دادن پیشرفت درمان، می‌تواند به فرد انگیزه بدهد که از تمرین‌ها و تکنیک‌های گفتاردرمانی استفاده کند و از صدای خود مراقبت کند.
بنابراین، استروبوسکوپی حنجره می‌تواند یک ابزار مفید برای پیشگیری و درمان آسیب‌های صدا باشد.
“مطب گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر” با تمرکز بر روی استروبوسکوپی، یک روش تشخیصی است که با استفاده از یک دستگاه به نام استروبوسکوپ، تحت نظر متخصصین گفتاردرمانی، حالت و حرکات روده‌های صوتی را بررسی می‌کند. این مطب همچنین به درمان اختلالات مرتبط با صدا، تغییرات در کیفیت صدا و مشکلات صوتی دیگر، می‌پردازد. از این رو، افرادی که با مشکلات صوتی مواجه هستند، می‌توانند با مراجعه به این مطب، از خدمات حرفه‌ای و تخصصی درمانی استفاده کنند.
توصیه های مهم بهداشت صدا در خوانندگان؟
خوانندگان به عنوان یکی از مهم ترین گروه‌های حرفه‌ای که از صدای خود برای کارشان استفاده می‌کنند، باید به بهداشت صدا اهمیت ویژه‌ای بدهند. برخی از توصیه‌های مهم بهداشت صدا برای خوانندگان عبارتند از:
- قبل از خواندن آواز، تارهای صوتی را با تمرین‌های گرم کردن صدا آماده کنید.
- بعد از خواندن آواز، تارهای صوتی را با تمرین‌های سرد کردن صدا آرام کنید.
- آب کافی مصرف کنید و حنجره خود را مرطوب نگه دارید.
- از مواد تحریک‌کننده مانند سیگار، الکل، قهوه، ادویه‌های تند و نوشابه‌های گازدار خودداری کنید.
- از خواندن آواز در محیط‌های پر سر و صدا، خشک، گرد و غبار، دود و آلوده اجتناب کنید.
- از خواندن آواز با صدای بلند، فشار زیاد، داد زدن، تقلید صدا و خواندن آواز‌های خارج از دامنه صوتی خود پرهیز کنید.
- از الگوی صحیح تنفسی استفاده کنید و از تنش عضلات گردن، چانه و لب‌ها بپرهیزید.
- استراحت صوتی کافی بگیرید و از استرس و اضطراب کاهش دهید.
- در صورت بروز هرگونه علائم نگران‌کننده مانند گرفتگی، خشونت، تغییر یا از دست دادن صدا، به پزشک گوش، حلق و بینی یا گفتاردرمانگر مراجعه کنید.
بهداشت صدا برای خوانندگان بسیار مهم است، زیرا صدای آن‌ها نه تنها یک ابزار کاری، بلکه یک هنر و بیانگر شخصیت آن‌ها است.
توصیه های مهم بهداشت صدا در معلمان؟
معلمان به عنوان یکی از گروه‌هایی که از صدای خود برای انتقال دانش و آموزش مهارت استفاده می‌کنند، باید به بهداشت صدا اهمیت زیادی بدهند. صدای خوب و سالم می‌تواند در افزایش اثربخشی تدریس، ایجاد رابطه مثبت با دانش‌آموزان و افزایش اعتماد به نفس معلمان مؤثر باشد. برخی از توصیه‌های مهم بهداشت صدا برای معلمان عبارتند از:
- قبل و بعد از تدریس، تارهای صوتی را با تمرین‌های گرم کردن و سرد کردن صدا آماده و آرام کنید.
- آب کافی مصرف کنید و حنجره خود را مرطوب نگه دارید.
- از مواد تحریک‌کننده مانند سیگار، الکل، قهوه، ادویه‌های تند و نوشابه‌های گازدار خودداری کنید.
- استراحت صوتی کافی بگیرید و از استرس و اضطراب کاهش دهید.
- از تدریس با صدای بلند، فشار زیاد و داد زدن پرهیز کنید.
- از تدریس یا صحبت کردن در محیط‌های پر سر و صدا، خشک، گرد و غبار، دود و آلوده اجتناب کنید.
- در صورت بروز هرگونه علائم نگران‌کننده مانند گرفتگی، خشونت، تغییر یا از دست دادن صدا، به پزشک گوش، حلق و بینی یا گفتاردرمانگر مراجعه کنید.
توصیه های مهم بهداشت صدا در بازیگران و صداپیشه ها؟
بازیگران و صداپیشه‌ها به عنوان یکی از گروه‌هایی که از صدای خود برای ایجاد هنر و احساس استفاده می‌کنند، باید به بهداشت صدا اهمیت فوق‌العاده‌ای بدهند. صدای خوب و سالم می‌تواند در افزایش اثرگذاری بازی، ایجاد رابطه با مخاطبان و افزایش اعتماد به نفس بازیگران و صداپیشه‌ها مؤثر باشد. برخی از توصیه‌های مهم بهداشت صدا برای بازیگران و صداپیشه‌ها عبارتند از:
- قبل و بعد از بازی یا صداپیشگی، تارهای صوتی را با تمرین‌های گرم کردن و سرد کردن صدا آماده و آرام کنید.
- مایعات کافی بخصوص آب مصرف کنید و حنجره خود را مرطوب نگه دارید.
- از مواد تحریک‌کننده مانند سیگار، الکل، قهوه، ادویه‌های تند و نوشابه‌های گازدار خودداری کنید.
- از تنفس و گفتار بدون فشار استفاده کنید و از تنش عضلات گردن، چانه و لب‌ها بپرهیزید.
- استراحت کافی بگیرید و از استرس و اضطراب کاهش دهید.
- از بازیگری یا صداپیشگی با صدای بلند، فشار زیاد، داد زدن، تقلید صدا و بازی یا صداپیشگی خارج از دامنه صوتی خود پرهیز کنید.
- از بازیگری یا صداپیشگی در محیط‌های پر سر و صدا، خشک، گرد و غبار، دود و آلوده اجتناب کنید.
- در صورت بروز هرگونه علائم نگران‌کننده مانند گرفتگی، خشونت، تغییر یا از دست دادن صدا، به پزشک یا گفتاردرمانگر مراجعه کنید.
بهداشت صدا با گفتاردرمانی نیاوا
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری درباره بهداشت صدا و اهمیت آن در کاربران حرفه ای صدا هستید و نیاز به راهنمایی دارید، مراجعه به کلینیک گفتاردرمانی نیاوا می‌تواند بسیار مفید باشد. کلینیک مجهز گفتاردرمانی مطهره موسوی مهر در تهران با بهره مندی از کلینیک تخصصی صدا می‌تواند در ارزیابی، تشخیص اختلالات صدا و همچنین ارائه برنامه و راهکار های درمانی عالی برای مشکلات حنجره کمک کند تا شاهد کاهش علائم مشکلات حنجره و بهبود خستگی در صدایتان باشید.
نیاوا همصدای شما در تمام لحظه ها
منابع:
The Top 10 Vocal Health Tips | How to Keep Your Voice Healthy (aimm.edu)
۱۰ Do’s and Don’ts for Maintaining Good Vocal Health | USAHS | USAHS